آنچه در مورد پان سیتوپنی باید بدانید
پانسیوتوپنی یک عارضه است که وقتی یک فرد، هر سه مولکول تشکیل دهنده خونش یعنی گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت، از سطح نرمال خود کمتر باشد، رخ می دهد.
در این مقاله که توسط کارشناس سلامت health وب سایت وردنگار خانم فرزانه پاشایی تهیه شده است، در مورد پان سیتوپنی بحث شده است.
پان سیتوپنی معمولا به علت مشکل مغز استخوان که تولید سلول های خونی را بر عهده دارد، است. با این حال، می تواند چندین علت مختلف وجود داشته باشد.
این وضعیت یک بیماری نیست، بلکه توصیفی از یافته های آزمایشگاهی سلول های کم خون است. در موارد شدیدتر پان سیتوپنی، فرد می تواند عفونت، علائم کم خونی شدید، از جمله خستگی و مشکل تنفس و خونریزی داشته باشد.
مطالب این مقاله:
- علائم اصلی پان سیتوپنی چیست؟
- علل پان سیتوپنی
- چه کسی در معرض خطر پان سیتوپنی است؟
- عوارض جانبی پان سیتوپنی
- رفتار
- تشخیص پان سیتوپنی
حقایق خلاصه در مورد پانسیوتوپنی:
نشانه های مختلف و شدت پان سیتوپنی بسیار متفاوت است.
گاهی اوقات پانسیوتوپنی ممکن است منجر به علائمی شود که ممکن است تهدید کننده زندگی باشند.
طبق گزارش مرکز تحقیقات کودکان، علت ۵۰ درصد موارد ناشناخته است.
بیشتر درمان ها به تلاش برای پیدا کردن علت زمینه بستگی دارد.
علائم اصلی پان سیتوپنی چیست؟
لازم است که هر کدام از سه نوع مختلف از سلول های خونی را برای تشخیص علائم پان سیتوپنی درک کنید و آنها را بشناسید.
گلبول های قرمز اکسیژن را حمل می کنند. بنابراین، اگر فرد به علت پان سیتوپنی به اندازه کافی گلبول قرمز نداشته باشد، ممکن است دچار مشکل در تنفس و احساس خستگی مفرط شود.
پلاکت ها برای کمک به لخته شدن خون، در طول بهبود زخم را بر عهده دارند. اگر پلاکت های فرد کم باشد، ممکن است خونریزی بیشتری داشته باشند و خونریزی وی به زودی بند نیاید.
سلول های سفید خون برای مبارزه با عفونت کمک می کنند. بنابراین، اگر یک فرد دارای تعداد کم گلبول های سفید خون نباشد، ممکن است بیشتر در معرض عفونت باشد.
علائم دیگر مرتبط با پان سیتوپنی عبارتند از:
- خونریزی، از جمله خونریزی از لثه یا بینی
- کبودی
- تپش قلب
- رنگ پریدگی پوست
- بثورات
- خستگی مفرط
- ضعف
در صورت داشتن موارد زیر، فرد باید بلافاصله به بلافاصله به اورژانس مراجعه کند:
- گیجی
- از دست دادن هوشیاری
- تشنج
- تنگی نفس
- خونریزی زیاد
پان سیتوپنی معمولا به علت اختلال در توانایی تولید مغز استخوان برای تولید سلول های جدید خون است. علت های بروز این عارضه میتوانند شامل موارد زیر باشند:
-
سرطان، که سلول های مغز استخوان را از بین می برد
-
شکستن سلول های بنیادی که به سلول های خونی تبدیل می شوند
-
فیبروز یا زخم سلولهای مغز استخوان
-
سیستم ایمنی بدن، سلول های سالم مغز استخوان را از بین می برد
-
سرکوب عملکرد مغز استخوان به علت بیماری یا داروها
بعضی از شرایطی که می توانند باعث پان سیتوپنی شوند عبارتند از:
- کم خونی آپلاستیک
- بیماری های خود ایمنی
- سرطان
- شیمی درمانی
- قرار گرفتن در معرض سموم یا آلاینده ها، مانند اشعه یا آرسنیک
- کم خونی فانکونی
- عفونت
- لوسمی که اثر مغز استخوان را تحت تاثیر قرار می دهد
- کم خونی مگالوبلاستیک
- لوپوس
- کمبود فولات یا ویتامین B12 برای ساخت مغز استخوان
- مصرف داروهایی که عملکرد مغز استخوان را تحت تاثیر قرار می دهند
- ویروس ها مانند اپستین بار، HIV یا هپاتیت C
داروهایی که می توانند بر عملکرد مغز استخوان تاثیر بگذارند شامل:
کلرامفنیکول، داروهای شیمی درمانی، دیورتیک های تیازید، داروهای ضد صرع، کلشیسین، آزاتیوپرین و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) هستند.
این لیست فقط برخی از علل پانسیونوتوپنی مرتبط با بیماری را پوشش می دهد.
چه کسی در معرض خطر پان سیتوپنی است؟
کسانی که مبتلا به سرطان هستند یا افرادی که داروهای مرتبط با پان سیتوپنی را مصرف می کنند در معرض خطر این بیماری هستند. داشتن سابقه خانوادگی اختلالات خون یا پان سیتوپنتی، خطر ابتلا به یک فرد را نیز افزایش می دهد.
عوارض جانبی پان سیتوپنی
نهایتا، یک فرد به سلول های خونی به اندازه ی کافی نیاز دارد تا بتواند بهتر و سالم تر زندگی کند. اگر فرد به اندازه کافی سلول های خونی را تولید نمی کند و علائم شدید یا عفونت را تجربه می کند، ممکن است که از بین برود.
بنابراین، مهم است که اگر کسی علائم پان سیتوپنی شدید مانند تنگی نفس، تب بالا یا خونریزی شدید، دارد، به دنبال مراقبت های فوری پزشکی باشد.
درمان پان سیتوپنی
- پیوند مغز استخوان
- پیوند سلول های بنیادی
- داروها
بعضی از داروها، این می توانند باعث تحریک تولید مغز استخوان شود یا سیستم ایمنی بدن را مختل کند و باعث تولید سلول های مغز استخوان شود.
از آنجا که بسیاری از علل پانسیونوپنیایی مختلفی وجود دارد، درمانها از فرد به فرد متفاوت است.
در برخی موارد، پزشک پیش بینی می کند که پان سیتوپنی در فرد به وجود آید. یک فرد مبتلا به سرطان و تحت درمان شیمی درمانی، نیاز دارد که سلول های سرطانی را از بین ببرند. این درمان ها همچنین می توانند سلول های سالم را از بین ببرند. در این مواقع، ممکن است پان سیتوپنی را درمان نکنند، مگر اینکه شخص علائم قابل توجهی داشته باشد.
تشخیص پان سیتوپنی
یک پزشک به طور معمول تشخیص پان سیتوپنی را با سفارش دادن آزمایش کامل خون که به CBC معروف است، تشخیص می دهد. این آزمایش خون تعداد سلول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت های موجود در خون شخص را نشان می دهد.
یک پزشک همچنین ممکن است سایر آزمایش هایی مانند آزمایش های عملکرد کبدی، ویتامین B-12، آزمایش HIV و هپاتیت را انجام دهد.
گاهی ممکن است نمونه برداری از مغز استخوان فرد لازم باشد. نمونه ای از مغز استخوان معمولا پس از تخلیه ناحیه مفصلی از هیپ گرفته می شود.
نمونه به یک آزمایشگاه فرستاده می شود که یک متخصص سلول های برداشته شده را زیر میکروسکوپ بررسی می کند. این سلول ها می تواند به شناسایی علت اساسی پان سیتوپنی کمک کند.
نکته پایانی
اغلب علل پان سیتوپنی، اختلالات خونی هستند که فرد نمی تواند از آن جلوگیری کند.
در برخی موارد، اجتناب از مصرف داروهایی که به پان سیتوپنی منجر شده اند، ممکن است به کاهش خطر در آن فرد کمک کند. با این حال، هیچکس نباید از مصرف داروهای تجویزی بدون دستورالعمل دکتر خود، دست بکشد.
اختصاصی وبسایت وردنگار: کپی تنها با ذکر منبع مجاز است.