رانیتیدین (Ranitidine) متعلق به گروه آنتی هیستامین های H2 می باشد. این دارو، ترشح اسید معده در شب را کاهش میدهد و در درمان بیماری های زیر استفاده می شود:
- سندرم Zollinger-Ellison
- GERD (بیماری ریفلاکس معده)
- زخم معده یا اثنی عشر
- سوزش سر دل
اقدامات احتیاطی و پیشگیرانه
تنها مورد برای منع مصرف رانیتیدین ، ایجاد حساسیت به این دارو می باشد. از آنجا که رانیتیدین علائم سرطان معده را پنهان می کند، مهم است که قبل از شروع درمان، در صورت امکان، سرطان تشخیص داده شود.
رانیتیدین ممکن است باعث ایجاد دیستونی شدید (انقباض عضلانی غیرارادی طولانی مدت) شود و در صورت بروز این عارضه جانبی، بلافاصله مصرف این دارو را قطع کنید.
به ندرت ممکن است که این دارو باعث ترومبوسیتوپنی شود (تا کنون تنها ۲۹ مورد گزارش شده است، که با در نظر گرفتن این که میلیون ها نفر از این دارو استفاده میکنند، آمار کمی است) در ترومبوسیتوپنی تعداد پلاکت های خون کم شده و خون لخته میشود. علائم مشخص ترومبوسیتوپنی، کبودی و خونریزی به مدت طولانی می باشد. تعداد پلاکت ها به طور قابل توجهی کاهش پیدا نمیکند، در حدود ۲۰ تا ۲۵ % و پس از پایان یافتن دوره درمان، به سرعت به مقدار طبیعی برمیگردد.
موارد ابتلا به هپاتیت، ناشی از مصرف این دارو نیز گزارش شده است. بیمارانی که قبلا اختلال در عملکرد کبد، داشته اند، باید این دارو را با احتیاط مصرف کنند.
مصرف رانیتیدین با بیماری برادی کاردیا( ضربان کند و آهسته قلب) نیز در ارتباط میباشد. بیمارانی که انسداد بطن قلب دارند یا از داروهایی استفاده میکنند که باعث کند شدن ضربان قلب می شود، (مانند پروپرانولول، متوپرولول، بیسوپرولول، وراپامیل و دیلیتازیم) نباید از رانیتیدین استفاده کنند.
در طول درمان با این دارو از قرار گرفتن در برابر نور خورشید اجتناب کنید، زیرا رانیتیدین با ابتلا به حساسیت به نور در ارتباط می باشد.
در صورت داشتن شرایط زیر،رانیتیدین را باید با احتیاط استفاده کنید:
- در بیماران مبتلا به پورفیری متناوب حاد
- در بیماران مبتلا به دیابت
- در بیماران مبتلا به بیماری های تنفسی
- در بیماران مبتلا به بیماری های خودایمنی
- در بیمارانی که بیش از ۶۰ سال سن دارند
رانیتیدین، بارداری و تغذیه با شیر مادر
AU TGA و FDA ، این دارو را در گروه B طبقه بندی کرده اند. گروه B ،گروهی از داروها هستند که که اطلاعات محدودی در مورد استفاده از آنها در انسانها وجود دارد، اما مطالعات حیوانی نشان داده است که مصرف این دارو در حین بارداری مشکلی را به وجود نمی آورد. در مطالعه ای که بر روی ۳۳۵ زن باردار که در دوران بارداری، رانیتیدین مصرف می کردند، انجام گرفت، نشان داد که رانیتیدین، عوارض جانبی بر روی جنین نمیگذارد.
با فرض اینکه استفاده از این دارو در هنگام شیردهی خطری ندارد، اما شرط احتیاط این است که از مصرف آن در دوران شیردهی اجتناب شود.
مقدار مصرف رانیتیدین
رانیتیدین به صورت قرص در دوز ۱۵۰ میلی گرمی وجود دارد. مقدار دوز معمولی برای درمان سوزش سر دل، GERD و زخم معده، ۱۵۰ میلی گرم دو بار در روز (صبح و عصر) و یا ۳۰۰ میلی گرم در هنگام خواب است و درمان معمولا ۴ تا ۸ هفته طول می کشد.
برای درمان سندروم Zollinger-Ellison، رانیتیدین به مقدار ۱۵۰ میلی گرم سه بار در روز یا تا ۳۰۰ میلی گرم سه بار در روز استفاده می شود.
تعاملات با دیگر داروها
مصرف رانیتیدین با داروهای زیر ممکن است منجر به تعاملات عمده ای شود:
اتازاناویر (داروی درمان ایدز). رانیتیدین جذب این دارو را کاهش داده و کارآیی اتازاناویر را کاهش می دهد.
داساتینیب (داروی درمان لوسمی). رانیتیدین جذب این دارو را کاهش داده و کارایی آن را نیز کم میکند.
پازوپانیب(داروی درمان کارسینوم کلیوی یا سرطان کلیه و بافت نرم سارکوم). رانیتیدین مقدار pH معده را کاهش می دهد، که به طور مستقیم بر جذب این دارو تاثیر می گذارد. با کاهش جذب این دارو، رانیتیدین، غلظت پازوپانیب در خون را کاهش داده که به طور قابل توجهی اثر آن نیز کاهش پیدا میکند.
لوپرامید (داروی درمان اسهال). رانیتیدین ممکن است باعث افزایش سطح لوپرامید در خون شود و خطر عوارض جانبی مانند آریتمی( ریتم نامنظم و غیر طبیعی قلب) را نیز افزایش دهد.
عوارض جانبی رانیتیدین
عوارض جانبی مصرف رانیتیدین عبارتست از:
- اختلالات گوارشی خفیف (اسهال، یبوست و حالت تهوع)
- خستگی
- سرگیجه
- سردرد
- سطح بالای آنزیم های کبدی در خون
- هپاتیت
- ترومبوسیتوپنی
- Agranulocytosis
- برادی کاردیا
- حساسیت به نور
- کمبود گویچه های سفید خون
- پان سیتوپنی( کمبود سه عنصر اصلی خون: گلبول سفید، قرمز و پلاکتها)
- واسکولیت( التهاب عروق خونی)
- ناتوانی جنسی
- آلوپسی( ریزش مو)
- Gynecomastia( بزرگ شدن سینه در مردان بدلیل عدم تعادل هورمونی)
- گالاکتوریا( تولید بیش از حد شیر)
- پانکراتیت( التهاب لوزالمعده)
- دیستونی( اسپاسم عضلانی و وضعیت غیرطبیعی عضلات)
- توهم
- واکنش های آلرژیک شامل شوک آنافیلاکتیک
هرگونه کپی برداری با نام وردنگار و لینک دهی مستقیم مجاز است
