در قسمت اول زایش بندهای متعدد در موسیقی پاپ ایران در باب مفهوم بند و پس از آن ۴ مورد از بندهای موسیقی پاپ ایران صحبت کردیم. در این قسمت به سایر بندهای موسیقی پاپ ایران می‌پردازیم. با وردنگار همراه باشید.
بندهای موسیقی پاپ ایران
۵- ایوان‌بند
«ایوان‌بند» یکی از بندهای نوپا در موسیقی پاپ ایران است اما طی ماه‌های اخیر که آثارشان از سوی شرکت «آوای هنر» منتشر می‌شود توانسته‌اند به جمع محبوب‌ترین قطعات سایت «موسیقی ما» راه پیدا کنند. در حال حاضر قطعه «ماه منی» از این بند که آذرماه منتشر شد پردانلودترین اثر ۱۰۰ روز اخیر «تماشاخانه» سایت «موسیقی ما» است. اما ایوان‌بند دو عضو اصلی دارد که فواد غفاری آهنگسازی کارها را انجام می‌دهد و حسین شریفی هم خواننده است. آروم جونم، تو همونی، دلبسته و ای جان سایر آثار ایوان‌بند است که طی ماه‌های گذشته منتشر شده‌اند. در بحث ترانه و تنظیم آثار این بند حدیث دهقان و مصطفی مومنی هم در کنار آنها حضور دارند و باید دید چه زمانی ایوان می‌تواند آثارش را روی صحنه ببرد.
۶- آوان‌بند
«آوان‌بند» برخلاف سایر بندهایی که این روزها فعالیت دارند ترکیب موسیقایی‌اش صد در صد پاپ نیست و آنها از سازهایی نظیر کمانچه هم در کارهایشان استفاده می‌کنند. میلاد و مهرزاد عسکری خوانندگان آوان‌بند هستند و تنظیم کارهایشان هم توسط شعیب عرب انجام می‌شود. به غیر از موسیقی، کلام این گروه هم صرفاً عاشقانه نیست و اشعار کلاسیک هم جایگاه خاصی در کارهایشان دارد. به عبارت دیگر می‌توان تا حدودی آوان‌بند را هم نزدیک به کارهای تلفیقی طبقه‌بندی کرد اما نوع موسیقی و اجرایشان بیشتر پاپ است.
آنها اوایل دی‌ماه امسال شعر «رو سر بنه به بالین» را که پیش از این با صدای همایون شجریان معروف شده بود را با ملودی و تنظیم متفاوتی اجرا کردند. گنجور، لولی، آب و آتش، شوکران، سلام علیک و شاعری سایر آثار آوان‌بند است که از سوی شرکت آوای هنر منتشر شده است. شاید بد نباشد بدانید که بحران شباهت نام‌ها که چند وقتی است دامن موسیقی ایران را گرفته در بندها هم وجود دارد و در حال حاضر یک گروه دیگر به نام اَوان‌بند هم فعالیت دارد! که مدل آنها بیشتر ایرانی و تلفیقی است.
۷- پایکوب‌بند
«کوروش مهربان» خواننده و آهنگسازی است که آبان امسال قطعه «دوش» را تحت عنوان «پایکوب‌بند» منتشر کرد. او در قطعه دوش سراغ تصنیف معروف «علی‌اکبر شیدا» رفته بود و آن اثر را با تنظیم الکترونیک محمدرضا چراغعلی در فضای مجازی ارائه کرد.
نوع این قطعه و خصوصاً تیزر متفاوت و تقریباً عجیبی که برایش ساخته شده بود باعث شد تا بازخوردهای گوناگونی برای این اثر به ثبت برسد ولی قطعه دوش در سایت «موسیقی ما» بیش از ۶۸ هزار مرتبه دانلود شد که به عنوان اولین اثر یک بند، آمار خوبی بود. کوروش مهربان در ادامه هم قطعه «یار ناز» را با ترانه و موسیقی خودش و تنظیم محمدرضا چراغعلی ارائه کرد که در بخش بصری این کار دوباره به سراغ همان مدل جالب خودش که تلفیق تصاویر رئال و انیمیشن در ساخت تیزر بود رفت. کوروش مهربان هنوز گفتگوی خاصی با رسانه‌ها نداشته و دقیقاً معلوم نیست که او از طرح نام پایکوب‌بند چه منظوری دارد و چه اعضای دیگری در این بند حضور دارند. شاید هم او قصد سنت‌شکنی دارد و می‌خواهد پایکوب‌بند یک گروه تک نفره باشد!
۸- ملوبند
ملوبند هم یکی دیگر از بندهای نوظهور موسیقی پاپ ایران است. امیرحسین نامدار و امیرفرهاد دکلان خوانندگان ملوبند هستند و آثارشان با موسیقی علیرضا افشار منتشر می‌شود. طی ماه‌های اخیر قطعات باران، آروم قلبم و ناب از ملوبند به تهیه‌کنندگی ایمان موسوی در فضای مجازی ارائه شده است.
۹- ۶۳ بند
استفاده از عدد برای نام یک گروه موسیقی اتفاقی تقریباً نادر در دنیا است ولی «۶۳بند» یکی از بندهای جدید و فعال پاپ است. آنها طی چند وقت اخیر قطعاتی نظیر دیدی ای دل، بیش از حد و عشق یک طرفه را منتشر کرده‌اند اما هنوز اثری از ۶۳بند هیت نشده است.
۱۰- دات‌بند
«دات‌بند» به خوانندگی شبیر عبیری و با موسیقی فرشاد بیات تا کنون قطعاتی را با اشعار شعرای سرشناس معاصر منتشر کرده است. آنها در قالب پروژه‌ای به نام نیمایی‌ها قطعه لحظه دیدار را منتشر کرده‌اند همچنین قطعه پرنده مردنی‌ست را هم با شعری از فروغ فرخزاد تولید و عرضه کردند. در کارهای این گروه از سازهای آکوستیک و خصوصاً ارکستر زهی استفاده می‌شود و مدل آثارشان پاپ بازاری نیست. نکته جالب دیگر هم در ادامه بحران اسامی در موسیقی ایران این است که غیر از دات‌بند گروهی هم به نام دات وجود دارد که خواننده آن شهره سلطانی است و کنسرت هم برگزار کرده است!
۱۱- مسیح و آرش عدل‌پرور
مسیح و آرش عدل‌پرور دو چهره‌ای هستند که سال گذشته به عرصه رسمی موسیقی پاپ ایران وارد شدند اما از چند سال قبل کارهایشان در میان مخاطبان شنیده شده بود. آنها علاوه بر خوانندگی کار آهنگسازی و ترانه‌سرایی را انجام می‌دهند و تا حدودی مدل کارشان شبیه به بندهایی است که در این گزارش به آنها اشاره کردیم. مسیح و آرش علاوه بر خوانندگی و آهنگسازی و ترانه‌سرایی در زمینه نوازندگی هم فعالیت دارند و احتمالاً زمانی که روی صحنه بروند در این بخش هم هنرشان را بروز خواهند داد.
گروه‌های با ثبات؛ بدون نام بند
اما نکته دیگری که در میان ارکسترهای چند خواننده پاپ جلب توجه می‌کند این است که برخی از این خواننده‌ها در چهار پنج سال اخیر ترکیب ثابتی در میان گروه‌های خود داشتند. حتی بخشی از کار آهنگسازی و تنظیم و نوازندگی آثارشان هم از طریق اعضای گروه‌هایشان انجام می‌شد اما هیچگاه با عنوان بند مطرح نشدند. مثلاً بابک جهانبخش از اواخر سال ۹۰ با ارکستری به رهبری «رضا تاجبخش» فعالیت داشت و این خواننده باسابقه قطعات زیادی را با تنظیم‌های مسعود همایونی، انوشیروان تقوی و رضا تاجبخش که در گروهش حضور داشتند منتشر کرد. خودش هم که معمولاً کار آهنگسازی قطعاتش را انجام می‌دهد. احسان خواجه‌امیری هم یکی دیگر از این چهره‌ها است که عمده تنظیم‌هایش توسط «هومن نامداری» انجام می‌شد.
هرچند که این دو هنرمند چندی پیش از هم جدا شدند اما علاوه بر نامداری، یک سری از آهنگسازی‌های کارهای خواجه‌امیری هم توسط احسان نی‌زن و فرشید ادهمی که عضو گروهش هستند انجام می‌شد. همچنین محمد علیزاده هم در این رده قرار می‌گیرد چون رهبر ارکسترش «امیرحسین اویسی» به عنوان تنظیم‌کننده هم با این خواننده همکاری دارد. حامد همایون هم یکی دیگر از خوانندگانی است که بیش از نود درصد تنظیم‌هایش توسط «سامان امامی» انجام شده است. موزیسینی که رهبر ارکستر همایون هم هست و از چند سال قبل در کنار هم فعالیت دارند. در تمام مواردی که ذکر شد بیشتر نوازندگی قطعات هم توسط اعضای ارکسترهای همین خواننده‌ها انجام می‌شود که چنین روندی با تعریف جهانی بند همخوانی دارد اما هیچگاه آنها کارهایشان را با این پسوند عرضه نکردند.
استفاده از بند ممنوع است؟
بند یک کلمه انگلیسی است و هر آنچه که در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دفتر موسیقی به ثبت می‌رسد باید فارسی باشد. اواخر دی‌ماه خبری در رسانه‌ها منتشر شد مبنی بر اینکه استفاده از کلمه بند پس از نام گروه‌های موسیقی ممنوع شده است. اما فرزاد طالبی، مدیر کل دفتر موسیقی، در واکنش به این خبر گفت:« استفاده از کلمه بند، صرفا در لفظ است و در مجوزی که از ابتدا برای گروه‌هایی مثل پازل یا ماکان صادر شده هم این کلمه وجود ندارد. رویه تغییر نکرده و همه چیز براساس همان ضوابط قبل است. نام ثبت شده گروه، به عنوان مثال پازل است یا ماکان و کلمه بند در مجوزشان وجود ندارد.»
در هر صورت کلمه بند در میان مخاطبان ایرانی به خوبی جا افتاده و میزان تأکید روی آن هم کمی جالب است. چون اگر نگاهی به آثار و رزومه کارهای گروه‌های پاپ یا راک مطرح دنیا نظیر بیتلز، رولینگ استونز، پینک فلوید، پلیس، ایگلز و ردیوهد و… بیندازید این میزان تأکید روی عبارت بند در پوستر آثار یا کنسرت‌هایشان و همچنین معرفی خودشان به چشم نمی‌آید. در حالی که آنها به معنای واقعی و از هر جهت یک گروه یا بند محسوب می‌شدند.
شاید فارغ از نوع آثار گروه‌های جدید موسیقی پاپ ایران یکی از دلایل موفقیتشان تأکید و استفاده از همین عبارت بند بوده باشد. همانطور که آریان در دهه هفتاد و زمان فعالیت انفرادی خواننده‌ها یکی از عوامل موفقیتش عنوان گروه و فعالیت گروهی شد.
