دال عدس نام گونه‌ای از انواع حبوبات است که شاید کمتر نامش را شنیده باشید. این در حالی است که دال عدس دارای طعم بسیار مطلوبی است و می‌توان با آن غذاهای متنوعی تهیه کرد. گذشته از طعم خوب دال عدس، این ماده دارای خواص غذایی بسیار است. این ماده خصوصاً برای تقویت بیشتر دستگاه گوارش مفید است و به سبب کاهش درد استخوان‌ها به افرادی که از آرتروز رنج می‌برند، توصیه می‌شود. دال عدس پیش از پخت رنگ زرد پررنگ تا نارنجی و حتی گاهی تا حدی قرمز دارد و مقداری از عدس کوچکتر است. دال عدس علی‌رغم دارا بودن نامی مشابه، طعم و شکلی به‌کلی متفاوت با آن عدس دارد. در این نوشتار به آموزش نحوه‌ی تهیه برخی غذاهای با دال عدس می‌پردازیم. لذا با همراه باشید تا طرز تهیه‌ی چند غذای ساده و خوش‌طعم را با استفاده از دال عدس به شما آموزش دهیم.
غذاهای با دال عدس
۱- پلو دال عدس
یکی از غذاهای با دال عدس «پلو دال عدس» است. برای تهیه‌ی این غذا به مواد اولیه‌ی زیر نیاز دارید:
- دال عدس: ۲ پیمانه
- برنج: ۵ پیمانه
- پیاز: ۳ عدد
- ماست: ۱ پیمانه
- گوشت چرخ‌کرده: ۰.۵ کیلوگرم
- تخم مرغ: ۱ عدد
- رب گوجه‌فرنگی: ۳ قاشق پر غذاخوری
- سیر: ۱۰ حبه درشت
- گشنیر: به مقدار دلخواه
- زرچوبه: ۳ قاشق پر چایخوری
- ادویه کاری: ۳ قاشق پر چایخوری
- زعفران دم کرده: ۲ قاشق مرباخوری
- نمک و فلفل: به میزان دلخواه
- روغن: به اندازه‌ی لازم
مراحل پخت
مرحله‌ی اول:
ابتدا برنج را به همراه مقداری روغن و نمک دم‌کش کنید. دقت داشته باشید که برنج را زمانی از روی حرارت بردارید که مقداری نرم باشد.
مرحله‌ی دوم:
دال عدس را به همراه حبه‌های سیر بپزید. مدت زمان پخت باید به اندازه‌ای باشد که دال عدس به‌خوبی پخته شود و آب به خورد آن رود. البته به خاطر داشته باشید که دال عدس به‌طور کلی نیاز به زمان پخت زیادی ندارد. پس از پختن سیر و دال عدس این دو را داخل ظرف مناسبی بریزید و آن‌ها بکوبید تا هر دو کاملاً له شده و با یکدیگر ترکیب شوند.
مرحله‌ی سوم:
یکی از پیازها را به شکل دلخواه خرد کنید و با استفاده از روغن مقداری تفت دهید. سپس به اندازه‌ی ۱.۵ قاشق غذاخوری رب گوجه‌فرنگی، ۱ قاشق چایخوری زرچوبه، ۱ قاشق چایخوری ادویه کاری و به میزان دلخواه نمک و فلفل قرمز به آن بیفزایید و مجدداً مقداری تفت دهید. در پایان این مرحله این مواد را به ترکیب به دست آمده در مرحله‌ی دوم اضافه کنید.
مرحله‌ی چهارم:
در این مرحله دو عدد پیاز باقیمانده را خرد کنید و به همراه گوشت چرخ‌کرده، ۲ قاشق چایخوری زرچوبه، ۲ قاشق چایخوری ادویه کاری، ۱.۵ قاشق غذاخوری رب گوجه‌فرنگی و در نهایت به اندازه‌ی دلخواه نمک و فلفل قرمز داخل یک ماهیتابه‌ی مناسب بریزید و آن قدر تفت دهید تا گوشت کاملاً پخته شود.
مرحله‌ی پنجم:
در این مرحله باید گشنیز را که از پیش شسته و خرد نموده‌اید به ترکیب مرحله‌ی چهارم اضافه نمایید. دقت داشته باشید که در این مرحله گشنیز نباید حرارت ببیند، یعنی پیش از افزودن گشنیز به مخلوط گوشت، زیر ماهیتابه را خاموش نمایید.
مرحله‌ی ششم:
در این مرحله برنج آبکش شده را با تخم‌مرغ و زغفران دم‌کرده و ماست مخلوط کنید.
مرحله‌ی هفتم:
در این مرحله ظرف پیرکس نسبتاً بزرگی را انتخاب نمایید و کف آن را با روغن چرب کنید، سپس ۱.۳ از مخلوط به‌دست آمده در مرحله‌ی ششم را داخل آن بریزید و ترکیب را داخل ظرف تخت نمایید. توجه داشته باشید که این غذا در ظرفی که در این مرحله انتخاب می‌کنید، سرو می‌شود، پس بهتر است تا ظرفی مناسب را برای این مرحله در نظر بگیرید.
پس از این کار از مخلوط گوشت، یعنی مخلوطی که در مرحله‌ی پنجم تهیه‌ی آن به پایان رسید، ۲ قاشق غذاخوری را کنار گذشته و مابقی ترکیب را روی مواد داخل پیرکس بریزید و به دقت تخت نمایید.
سپس از ترکیب دال عدس و سیر، یعنی ترکیب به دست آمده در مرحله‌ی دوم، ۲ قاشق غذاخوری را کنار گذاشته و مابقی ترکیب را داخل ظرف پیرکس و روی لایه‌ی گوشت بریزید.
در ادامه باقیمانده‌ی برنج آبکش شده را روی مواد داخل ظرف پیرکس بریزید و به‌خوبی آن را تخت کنید.
مرحله‌ی هشتم:
در این مرحله که در واقع زمان تزئین پلو می‌باشد، ترکیب دال عدس و ترکیب گوشت را به هر شکلی که مایل هستید روی برنج داخل ظرف پیرکس قرار دهید.
مرحله‌ی نهم:
در این مرحله در ظرف پیرکس را بگذارید. در صورتی‌که ظرف شما دردار نبود، با استفاده از فویل روی آن را بپوشانید و سپس داخل فری که از قبل با دمای ۱۸۰ درجه‌ی سانتی‌گراد گرم شده است، قرار دهید. مدت لازم برای پخت این غذا در حدود یک ساعت است. پس از پخت غذا، آن را از فر خارج کنید و بعد از آن‌که مقداری خنک شد، غذا را با همان ظرف پیرکس سرو نمایید.
این غذا به عنوان یکی از غذاهای با دال عدس بسیار خوشمزه و پرخاصیت است و تهیه‌ی آن به‌ویژه برای میهمانی‌های خاص توصیه می‌شود. البته دقت داشته باشید که تهیه‌ی پلو دال عدس مقداری زمان‌بر است، به همین سبب بهتر است هنگامی آن را تهیه کنید که زمان کافی در اختیار داشته باشید.
نکته
در صورتی‌که تمایلی به مصرف گوشت نداشتید، می‌توانید از سویای ریز به جای گوشت استفاده کنید. برای این منظور مقدار مناسبی سویا را در مقدار کمی آب، برای زمان اندکی خیس کنید و سپس آن را در آبکش بریزید و سعی کنید تا با فشردن سویاها با دست تمامی آب آن را خارج نمایید. بقیه‌ی مراحل همانند استفاده از گوشت در غذا خواهد بود.
۲- خوراک دال عدس و کدو خورشتی (گیاهی-وگان)
یکی از دیگر غذاهای با دال عدس که بیشتر مناسب فصول سرد سال است، خوراک دال عدس و کدو خورشتی می‌باشد. این غذا، که از جمله بهترین غذاهای با دال عدس است، بسیار خوش‌خوراک است و می‌تواند شما را برای یک‌وعده غذا هم که شده، از غذاهای تکراری اندکی دور نماید! برای تهیه‌ی این خوراک پرخاصیت به مواد غذایی زیر نیاز دارید:
مواد اولیه مورد نیاز برای تهیه‌ی خوراک دال عدس و کدو خورشتی:
- کدو خورشتی: ۵ عدد متوسط
- دال عدس: ۱.۵ پیمانه
- سیب‌زمینی: ۱ عدد متوسط
- برنج خرد: ۱.۲ پیمانه
- گوجه‌فرنگی: ۶ عدد متوسط
- روغن زیتون، نمک، فلفل و زرچوبه: به میزان دلخواه
طرز تهیه‌ی خوراک دال عدس و کدو خورشتی:
مرحله‌ی اول:
ابتدا سیب‌زمینی و کدوها را به‌صورت نگینی خرد کنید. سپس گوجه فرنگی‌ها را پوست کنده و له نمایید. در ادامه سیب‌زمینی، کدو و گوجه‌فرنگی را به همراه برنج خرد و مقداری آب داخل یک قابلمه بریزید.
مرحله‌ی دوم:
به مواد داخل قابلمه به اندازه‌ی دلخواه نمک، فلفل، زرچوبه و روغن اضافه کنید و آن را روی شعله‌ی زیاد اجاق گاز قرار دهید. پس از آن‌که آب به جوش آمد، شعله‌ی اجاق گاز را کم کنید و اجازه دهید تا ترکیب برای حدود یک ساعت با دمای پایین پخته شود تا هم به‌خوبی جا بیفتد و هم بر اثر دمای بالا خواص مواد غذایی داخل آن از بین نرود.
مرحله‌ی سوم:
پس از جا افتادن ترکیب و پختن تمامی مواد، آن را داخل ظرف مناسب بریزید و در صورت تمایل آن را با استفاده از روغن زیتون، یا هر روغن دیگری که دوست دارید و اندکی آبلیمو سرو نمایید.
خوراک دال عدس و کدو خورشتی به‌سادگی قابل تهیه است و آماده نمودن آن زمان زیادی نمی‌طلبد. این خوراک در فصل‌های سرد می‌تواند غذایی مناسب برای گرم نمودن بدن باشد. گذشته از این تهیه‌ی آن برای مواقعی که شما وقت زیادی برای سپری کردن در آشپزخانه ندارید، بسیار مناسب می‌باشد.
۳- سوپ دال عدس و اسفناج (گیاهی- وگان)
سومین غذا از غذاهای با دال عدس «سوپ دال عدس و اسفناج» است. احتمالاً می‌دانید که از دال عدس برای تهیه‌ی سوپ‌ها نیز استفاده می‌شود. سوپ دال عدس و اسفناج به‌سبب داشتن مقدار زیادی پروتئین، آهن، انواع ویتامین‌ها و … غذایی بسیار مقوی به حساب می‌آید. در ادامه طرز تهیه‌ی این سوپ خوشمزه، که از جمله ساده‌ترین غذاهای با دال عدس است، را به شما آموزش خواهیم داد.
مواد اولیه‌ی مورد نیاز برای تهیه‌ی سوپ دال عدس و اسفناج
- دال عدس: ۲ پیمانه
- سیر خرد شده: ۲ حبه
- اسفناج خرد شده: ۲ پیمانه
- گوجه‌فرنگی رنده شده: ۲ عدد
- کره‌ی خرد شده: ۳ قاشق سوپ‌خوری
- زیره‌ی سبز: ۱.۲ قاشق چایخوری
- زنجبیل خرد شده: ۱ عدد کوچک
- زرچوبه: ۱ قاشق چایخوری
- آب لیمو: ۱ قاشق سوپ‌خوری
- نمک وفلفل: به میزان دلخواه
طرز تهیه‌ی سوپ دال عدس و اسفناج
مرحله‌ی اول:
ابتدا در یک قابلمه کره ریخته و آن را حرارت دهید. پس از مدت کوتاهی نیمی از سیرهای خرد شده را داخل قابلمه بریزیرد و آن را تفت دهید. تفت دادن سیر باید به اندازه‌ای باشد که رنگ سیرها طلایی گردد.
مرحله‌ی دوم:
زرچوبه و زنجبیل خرد شده را به سیری که در مرحله‌ی اول تفت داده‌اید اضافه کنید و مجدداً ترکیب را تفت دهید.
مرحله‌ی سوم:
در این مرحله باید دال عدس، گوجه‌فرنگی، نمک و فلفل را به همراه حدود ۶ پیمانه آب داخل قابلمه‌ای بریزید که در آن سیر و زرچوبه و زنجیبل را تفت داده بودید. بهتر است دال عدس را چند ساعت پیش از پخت در آب قرار دهید.
مرحله‌ی چهارم:
شعله‌ی زیر قابلمه را زیاد کنید تا آب به جوش آید. پس از به جوش آمدن آب، در قابلمه را گذاشته و حرارت را کم کنید تا غذا به آهستگی پخته شده و جا بیفتد.
مرحله‌ی پنجم:
پس از آن‌که دال عدس به‌خوبی نرم شد و پخت، اسفناج و آبلیمو را به ترکیب داخل قابلمه اضافه کنید و دوباره اجازه دهید تا این ترکیب مقداری حرارت ببیند تا تمامی مواد کاملاً بپزند.
مرحله‌ی ششم:
پس از آن‌که اسفناج و آبلیمو را به قابلمه اضافه کردید، در تابه‌ی دیگری مقداری کره ریخته و آن را روی حرارت متوسط قرار دهید. مابقی سیرهای خرد شده را داخل ماهیتابه بریزید و تفت دهید تا طلایی‌رنگ شود.
مرحله‌ی هفتم:
پس از آن‌که تمامی مواد داخل قابلمه به‌خوبی پخته شدند، آن را داخل ظرف مناسب برای سرو بریزید و روی آن زیره‌ی سبز و سیر تفت‌داده قرار دهید. دقت داشته باشید که زمانی که زیر ترکیب داخل قابلمه را خاموش می‌کنید، آب موجود در داخل قابلمه بایستی به اندازه‌ای باشد که غذا فرم سوپ داشته باشد.
این غذا به‌سبب داشتن آبلیمو و اسفناج به‌صورت همزمان می‌تواند بخشی از آهن مورد نیاز روزانه‌ی بدن را تأمین نماید. علاوه بر این دال عدس نیز همان‌گونه که به آن اشاره شده است، دارای خواص بسیار زیادی خصوصاً برای افرادی با مشکلات گوارشی است.
۴- خوراک دال عدس ساده (گیاهی- وگان)
یکی دیگر از غذاهای با دال عدس «خوراک دال عدس ساده» است. این غذا به‌راحتی و بسیار سریع آماده می‌شود و طعم بسیار مطبوعی نیز دارد. برای تهیه‌ی این خوراک به مواد اولیه‌ی زیر نیاز دارید:
مواد اولیه‌ی مورد نیاز برای تهیه‌ی خوراک دال عدس ساده:
- دال عدس: ۲ پیمانه
- پیاز: ۱ عدد بزرگ
- سیب‌زمینی: ۲ عدد متوسط
- سیر: ۲ قاشق سوپ‌خوری
- رب گوجه‌فرنگی: ۲ قاشق غذاخوری
- لیمو عمانی: ۲ عدد متوسط
- فلفل قرمز: ۱ قاشق غذاخوری
- ادویه: ۱ قاشق چایخوری
- تمر هندی: به میزان دلخواه
- روغن: ۱ قاشق غذاخوری
طرز تهیه‌ی خوراک دال عدس ساده:
مرحله‌ی اول:
ابتدا در یک ماهیتابه مقداری روغن ریخته و پیازها را که به شکل دلخواه خرد کرده‌اید، داخل آن تفت دهید تا رنگ آن طلایی شوند.
مرحله‌ی دوم:
پس از آن‌که رنگ پیاز داخل ماهیتابه طلایی شد، سیر را به آن اضافه نموده و مقداری تفت دهید.
مرحله‌ی سوم:
در این مرحله سایر مواد اولیه شامل رب گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، دال عدس، فلفل، ادویه و لیمو عمانی را داخل ماهیتابه بریزید. در ماهیتابه را بگذارید و حرارت را کم کنید تا مواد داخل آن بخارپز شوند. در این مرحله باید مدام ترکیب را به هم بزنید چرا که به‌طور کلی دال عدس به اصطلاح خیلی زود ته می‌گیرد.
مرحله‌ی چهارم:
پس از آن‌که ترکیب داخل ماهیتابه اندکی پخت و آب انداخت، مقداری آب، نمک و همچنین آب تمر هندی را به آن اضافه کنید و اجازه دهید تا غذا با شعله‌ی کم بپزد و جا بیفتد.
مرحله‌ی پنجم:
پس از آن‌که آب داخل قابلمه کشیده شد و غذا جا افتاد، ترکیب داخل آن را در یک ظرف فلزی بریزید تا بتوانید آن را با استفاده از گوشت‌کوب بکوبید. کوبیدن ترکیب باعث له شدن سیب‌زمینی و ترکیب شدن کامل مواد اولیه با یکدیگر می‌شود. در این مرحله غذا آماده است. این غذا را می‌توانید با ترشی، سبزی و … سرو نمایید.
*****
امیدوارم هر یک از این غذاهای با دال عدس را به خوبی بپزید و از آن‌ها استفاده کنید.
اختصاصی وردنگار؛ هرگونه کپی برداری با نام و لینکدهی مستقیم مجاز است
