آسم کودکان و بررسی انواع و عوامل تا پیشگیری و درمان

 

یکی از بیماری های التهابی مزمن در کودکان؛ آسم است که باعث درگیر شدن راه های هوایی می شود و آنها را تنگ تر می کند که باعث می شود فرد به تنگی نفس دچار شود و شروع به سرفه می کند. البته این تنگ شدن مجاری هوایی، قابل برگشت بوده و باید اقدامات لازم حین حمله ی آسم صورت بگیرد.

در طول حمله آسمی، مجاری هوایی ملتهب و متورم شده و این امر باعث کاهش قابلیت انبساط این مجاری می شود. آسم کودکان بیشتر از نوع آلرژیک است و این نوع حدود ۹۰ درصد موارد را در بر می گیرد.

 

انواع آسم کودکان

آسم خفیف متناوب

در این الگو علائم بالینی به صورت حمله خفیف و به فاصله دو روز پس از سرماخوردگی بروز می کند و مابین حمله های خفیف علامتی ندارند و یا علائم ناچیز است.
پزشکان این نوع آسم را در صورت لزوم با داروهای زوداثر مانند سالبوتامول درمان می کنند. بعضی از پزشکان مصرف داروهای زوداثر را در ابتدای سرماخوردگی توصیه می کنند تا از تنگ شدن ماهیچه های دیواره نایژه ها و بروز علائم بالینی آسم پیشگیری کنند.

 

آسم شدید متناوب

در این الگو بیماران مبتلا به آسم شدید متناوب، عموما حمله های کمی دارند ولی حمله ها اغلب شدید است و نیاز به مراجعه اورژانس و یا حتی بستری شدن در بیمارستان دارند. سرماخوردگی در این نوع آسم شایعترین عامل برانگیزنده بیماری می باشد. علیرغم استفاده از داروهای زوداثر برای این نوع آسم، ممکن است پزشک داروهای پیشگیری کننده را در طول سال و یا فقط در فصولی که بیشترین احتمال بروز حمله آسم وجود دارد توصیه کند.

 

آسم مزمن

این کودکان اکثرا دچار علائم بالینی هستند. حمله های خفیف و یا شدید آسم در آنها تکرار می شوند و در بین حمله ها نیز بدون علامت نیستند. دستورالعمل های درمانی کنونی توصیه می کند که کودکان مبتلا به آسم مزمن روزانه و منظم از داروهای پیشگیری کننده استفاه کنند و یک داروی زوداثر را نیز جهت مصرف در مواقع ضوری در دسترس داشته باشند.

 

عوامل موثر در آسم کودکان

ارث:

در بسیاری از موارد زمینه ارثی واضحی از حساسیت در خانواده طفل مبتلا به آسم وجود دارد.

عفونت:

نقش عفونت ها بخصوص ویروس ها و ویروس سنین سیال در بروز حمله حاد آسم کودکان اهمیت دارد.

آلرژی:

بیمارانی که زمینه آلرژی و آتوپی دارند متعاقب تماس با مواد آلرژن دچار حمله آسم می شوند در اغلب این بیماراI gE سرم افزایش خواهد داشت.

 فاکتورهای پسیکوژنیک:

نقش عوامل بیماری و فاکتورهای روانی و اثرات آن براعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک مشخص است که می تواند عامل بروز حمله آسم باشند.
اختلالات رفتاری خانواده و وقایع ناراحت کننده می توانند در تسریع بروز علائم آسم نقشی داشته باشند.

 مصرف داروها:

مصرف بعضی از داروها از جمله آسپرین می تواند با اثر بر پر وستاگلاندین در بروز حمله آسم اثر داشته باشد؛ که نباید در کودکان آسمی آسپرین مصرف شود.

 هوای سرد:

تغییرات هوا و استنشاق هوای سرد ،دود سیگار، می تواند عوامل و بروز دهنده عوامل باشند.

ورزش:

فعالیت های بدنی ورزش می تواند عامل برونکواسپاسم و بروز علائم آسم و یا ایجاد سرفه که نشانه ای از آسم است بشود.
مکانیسم برنکواسپاسم ناشی از ورزش کاملا مشخص نیست ولی برخورد هوای سرد و کاهش رطوبت را موثر می دانند. در کودکانی که گرفتگی بینی دارند و از طریق دهان هوای سرد را استنشاق می کنند امکان بروز علائم آسم تشدید می شود. در افرادی که عمل لوزه یا آدنوئید شده است حملات آسم شدت می یابد.

تشخیص آسم کودکان

عمدتا بر اساس شرح حال و معاینات بالینی است و تستهای تنفسی مانند اسپیرومتری و اندازه گیر حداکثر جریان بازدمی (PEF ) می توانند برای بررسی بیشتر و ارزیابی شدت بیماری بکار روند. این تستها با ارزیابی شدت جریان خروجی (مثل PEF ) و حجم خروجی در زمانهای معین ویا هر دو (مثل اسپیرومتری) عملکرد ریه ومجاری را می سنجند.

 

درمانی خانگی آسم

•  یک قاشق چایخوری عسل، پودر زنجبیل و فلفل سیاه یکی از راه‌های موثر مبارزه با آسم است.

•  همچنین افزودن عسل و روغن زیتون به شیر گرم می‌تواند به دفع حملات آسم کمک کند.

•  مصرف انجیر خشک نیز در درمان این بیماری بسیار موثر است.

•  نوشیدن نصف لیوان جوشانده شنبلیله همراه با آب زنجبیل یک روش درمانی طبیعی بسیارعالی برای این بیماری است.

•  یکی دیگر از راه‌های موثر برای درمان این بیماری استفاده از چای زنجبیل به همراه آبلیمو است.

 

سبزیجات موثر در بیماری آسم

استفاده از گیاه بابونه به صورت دمنوش و استنشاق بخار دم کرده بابونه، بسیار در باز شدن مجاری تنفسی و کاهش علائم آسم موثر است.

نعناع و یا سوسن با هم خاصیت بازکنندگی مجاری تنفسی را دارد. استفاده از شربت نعناع و دمنوش نعناع می‌تواند مجاری تنفسی را باز کند، ضمن اینکه استنشاق بخار دم کرده نعناع هم موجب کاهش اثرات آسم و تنگی نفس می شود.

 

تغذیه مناسب برای کودکان مبتلا به آسم

• انواع گوشت پرندگان و دل حیوانات حلال گوشت برای این بیماران بسیار مفید است.

• از سبزیجات مفید می توان به آویشن، نعناع، کرفس، شوید، چغندر، برگ ترب و کدو حلوایی اشاره کرد.

•  خشکباری چون، بادام شیرین، پسته، انجیر خشک و همچنین ادویه جاتی نظیر، زیره، سیاه دانه، دارچین، زعفران و زنجبیل برای بیماران مبتلا به تنگی نفس مفید است.

چگونگی متوقف کردن حملات آسمی

پزشک شما احتمالاً یک یا چند دارو برای کودک‌تان تجویز خواهد کرد. این داروها تحت عنوان آرام‌بخش­ های فوری شناخته می‌شوند، که معمولاً برای متوقف کردن حمله آسمی به کار می‌روند. این داروهای سریع­الاثر، انقباض و گرفتگی مجاری تنفسی را متوقف کرده و تنفس را آسان‌تر می­ سازند. مقدار این آرام‌بخش‌های فوری مانند آلبوترول با استفاده از یک اسپری مه‌ پاش (نبولایزر) یا استنشاق‌ کننده­ای با دوز اندازه‌ گیری‌شده (MDI) تنظیم می‌شود.

مه‌ پاش یا نبولایزر نوعی دستگاه برقی یا باتری‌دار است که دارویی مایع را به حالت گاز در می­ آورد تا کودک بتواند آن را از طریق ماسک استنشاق نموده و به داخل ریه‌های خود بفرستد. درمان‌های مبتنی بر تنفس مه‌پاش، معمولا حدود ۱۰ دقیقه طول می‌کشند.

دستگاه MDI، یک آئروسل (دستگاه مبدل مایع به گاز) کوچک است که به درون لوله بلندی به نام محفظه نگه‌دارنده یا فاصله‌انداز وارد می‌شود، که ماسک کوچکی نیز به انتهای آن متصل شده است. داروی آلبوترول به داخل محفظه نگه‌دارنده اسپری می‌شود و کودک هنگام تنفس از طریق این ماسک، این دارو را استنشاق می‌کند. این نوع درمان تنفسی را می‌توان حتی ظرف مدت کمتر از یک دقیقه نیز انجام داد.

انتخاب مه‌پاش یا MDI عمدتاً به این موضوع بستگی دارد که استفاده از کدام دستگاه برای شما و فرزندتان راحت‌تر می­باشد. در مجموع، هردوی آنها کارآیی یکسانی در رساندن دارو به ریه‌ها و توقف حملات آسمی دارند.

داروهای موثر در درمان آسم کودکان

داروهایی که به سرعت علائم را برطرف می‌کنند برای کوتاه مدت می‌توانند مسیر عبور جریان هوا که باریک شده است را باز کرده و به کاهش احساس تنگی قفسه سینه، صدای خس‌خس و تنگی نفس کمک می‌کنند. این داروها همچنین برای پیشگیری از آسم ناشی از انجام حرکات ورزشی نیز مفید هستند. این داروها باید فقط در مواقع ضرورت مصرف شوند. متداول‌ترین داروی سریع الاثر برای درمان آسم البوترول است.

 

داروهای کنترل‌ کننده

کودکانی که بیش از دو مرتبه در هفته علائم آسم را دارند یا کسانی که بیش از دو مرتبه در ماه با علائم آسم در هنگام صبح از خواب بیدار می‌شوند باید داروهای کنترل‌کننده آسم را مصرف کنند. تعداد و شدت حملات آسمی مشخص‌کننده ضرورت مصرف داروهای کنترل‌کننده است.

 

برخی داروهای کنترل‌کننده آسم عبارتند از:

• استروئیدهای استنشاقی

• ترکیب محصولاتی که شامل استروئیدهای استنشاقی و برونوکودیلاتورهای با اثر طولانی مدت می‌شود.

• آنتاگونیست‌های گیرنده لوکوترین (فقط به شکل قرص موجود هستند)

• داروهای استنشاقی غیراستروئیدی (مانند کرومولین یا ندوکرومیل)

• متیل اگزاتین (مانند تئوفیلین)

• تزریق اومبالیزوماب

• کورتیکواستروئیدهای استنشاقی که به عنوان داروهای کنترل‌کننده در هر سنی قابل مصرف هستند. وقتی که این داروها در مقدار تجویزی مصرف شوند برای کودکان خطری ندارند. به هر حال، متخصص اطفال ممکن است هر داروی کنترل‌کننده‌ای که لازم باشد را متناسب با شرایط و نیازهای کودک تجویز نماید.

 

نقش اسپری در درمان حساسیت ریوی یا آسم کودکان

درمان بیماریهای ریوی و تنفسی کودکان با استفاده از اسپریبر خلاف درمان سائر بیماریهاراحتر، موثرتر و کم عارضه تر می باشد. در دسترس بودن مستقیم ریه و دستگاه تنفسی از طریق هوا دلیل بر این مسئله است.در بیماریهای دستگاه تنفسی کافی است که ما دارو را به شکل استنشاقی در زمانی که بیمار دم را انجام می دهد در دسترس ریه قرار دهیم تا اثر درمانی خود را اعمال کند.

 

بعضی از فواید استفاده از اسپری در مقایسه با مصرف خوراکی دارو :

عوارض کمتر اثر بخشی بیشتر از سائر اعضائ بدن عبور نمی کند درد ندارد مصرف دارو به میزان کمتر (میزان داروی مصرفی در اسپری تقریبا هزار برابر کمتر از نوع خوراکی آن است) استفاده راحت تر

بعضی از والدین معتقدند که اسپری عوارض عدیده ای از قبیل عادت به دارو ، گشادی رگهای قلب ،گشادی رگهای ریه و ابتلا به آسم دارد (عین عباراتی که والدین در توصیف اسپری در مطب استفاده میکنند) . این موارد به هیچ عنوان صحیح نیست و جایگاه علمی ندارد .

 

اقدامات پزشکی برای درمان آسم

دکتر احتمالاً برای کودک شما اقدامات زیر را انجام می دهد:

• داروی بازکننده برونش که عضلات آنرا آرامش می دهد تجویز خواهد کرد.

• تجویز آنتی بیوتیک در صورت مشاهده ی عفونت سینه

• این دارو به مجرد شروع حمله باید استفاده شود. از شما خواهد خواست در صورتیکه کودک دچار یک حمله شدید شد و یا اینکه با ۲ نوبت مصرف داروی بازکننده برونشها حمله خاتمه نیافت به وی اطلاع دهید.

• در صورتیکه اقدامات ساده تر نتواند از حملات آتی جلوگیری کند اقدام به تجویز داروی استروئیدی کند. ابتدا مقادیر کمتر استروئید بصورت استنشاقی هر سه یا چهار بار در روز تجویز میشود اگر موثر واقع نشد مقادیر بیشتر بصورت قرص داده میشود.

گردآوری و تدوین: فرزانه پاشایی

پست اختصاصی ورد نگار – هرگونه کپی برداری با نام منبع مجاز می باشد

---

شاید دوست داشته باشید:

نوشیدن آب به همراه ناهار راه کاری ساده برای پیشگیری از چاقی کودکان

۱۳ راه برای غلبه بر اضطراب و استرس کودکان موقع رفتن به مدرسه

---