در مورد جراحی فک چه می دانید؟ چه زمانی لازم است که دندانپزشک، فکتان را جراحی کند؟ آیا با عوارض و فواید جراحی فک آشنایی دارید؟ در این مقاله از وردنگار می خواهیم به بررسی این موضوع بپردازیم.
استئوتومی یا برش استخوان فک پایین، نوعی جراحی است که از طریق ایجاد برشی در انتهای دهان به منظور دسترسی به فک پایین، روی لثه جایی که دندان های مولر قرار دارند، انجام می شود در این جراحی به کمک اره کوچک مخصوص جراحی با ایجاد برشی مورب یااریب شکل، نوعی شکستگی به شیوه کنترل شده در فک پایینی ایجاد می کنند. سپس در طول جراحی، فک در حالتی جدید و از پیش تعیین شده ای قرار داده می شود که متناسب با مدل و حالت دندان های شماست.
پس از آن، نوعی قطعه پلاستیکی کوچک به دندان ها متصل می شود تا فک پایینی بتواند در حالت و شکل جدید که مشخص شده هم است، قرار بگیرد و حرکت کند. سپس با استفاده از صفحات کوچک فلزی و پیچ سر جای مقرر ثابت می شود. این صفحات از جنس تیتانیوم هستند و این فلز بسیار ایمن و بی خطر برای استفاده در بدن انسان هاست. در پایان جراحی هم لثه با کمک بخیه های قابل جذب به حالت اولیه بازگردانده می شود.
چه کسانی به جراحی فک نیاز دارند؟
جراحی فک و ارتوگانتیک به منظور اصلاح نامرتبی فک و دندانها که با درمان ارتودنسی قابل درمان نمی‌باشد، انجام می‌شود. مشکلات نامرتبی فک و دندان می‌توانند ژنتیکی، مادرزادی یا تکاملی باشند، بنابراین یا در بدو تولد وجود دارند و یا در حین رشد فرد ایجاد می‌شوند. آسیب فک و مفاصل فک و نیز پاتولوژی (یعنی مراکز رشد غیرعادی، تومورها و غیره) نیز می‌توانند باعث بدشکلی‌های فک و دندان در هر سنی شوند. علائمی که ممکن است یک فرد مبتلا به ناهنجاری فک و دندان داشته باشد عبارتند از:
- رشد بیشتر یا کمتر از حد طبیعی در هر دو فک
- عدم تقارن صورت
- عدم قرارگیری دندانها روی یکدیگر
- ناتوانی در خوردن و جویدن بطور صحیح
- مشکلات راه هوایی بخصوص برای تنفس
- مشکلات گفتاری ناشی از ناهنجاری
- اپن بایت که در آن دندان‌هایی جلویی یا عقبی هنگام تماس دندان‌های دیگر روی هم قرار نمی‌گیرند.
- درد در عضلات یا مفاصل فک
سه جراحی عمده که بر روی فک انجام می‌شوند
اصلاح اپن بایت:
ابتدا بخشی از استخوان قسمت بالای فک که دندان بر روی آن قرار می‌گیرد، برداشته می‌شود. سپس فک بالا با استفاده از صفحات و پیچ‌هایی در جای خود محکم می‌شود.
اصلاح جلوآمدگی فک پایین:
استخوانی که در بخش عقبی فک قرار گرفته است از بخش جلویی آن جدا شده و اصلاح می‌گردد. جراحی فک پایین به بخشی که دندان روی آن قرار گرفته این امکان را می‌دهد تا به عقب حرکت کرده و تراز شود.
اصلاح عقب رفتگی فک پایین:
استخوانی که در بخش پایینی فک قرار گرفته است از پایه جدا شده و اصلاح می‌گردد. سپس بخشی از فک پایین که دندان بر روی آن قرار گرفته و قسمتی از چانه به طرف جلو حرکت داده می‌شود.
فواید جراحی فک
در صورتی که فک بالا یا پایین بیش از اندازه رشد کرده باشند یا به اندازه کافی رشد نداشته باشند و این عارضه باعث جلو آمدن یا عقب رفتن فکین شده باشد با جراحی زیبایی فک می توان آن را بر طرف کرد.
ناهنجاری های فک باعث مشکلاتی در خواب ، تنفس ، تغذیه و صحبت کردن می شود که با جراحی ارتوگناتیک یا ارتودنسی همراه با جراحی فک برطرف می شود.
برای به دست آمدن یک نتیجه ایده آل لازمست که همراه با جراحی فک،ارتودنسی نیز انجام شود. با ترکیب ارتودنسی دندان و جراحی فک میتوان به ترکیبى از نظم دندانها ،بهبود روابط فکى و بهتر شدن لبخند و چهره دست یافت.
بایستى اشاره کرد که در مواردى درد مزمن فک و اختلالات گیجگاهی فکی (که باعث سردرد می شود) با جراحی فک بهبود می یابد.
در صورتی که صورت به دلیل مشکلات فکی دچار عدم تقارن شده باشد با جراحی ارتوگناتیک ( ارتوسرجرى ) تصحیح مى شود.
در صورتی که لب ها به دلیل ناهنجاری فکی و دندانی به هم نمى رسند می توان با جراحی فک آن را بهبود بخشید.
به دلیل ناهنجاری فکی ممکن است فرد دچار سایش بیش از حد دندان ها شود که با جراحی فک می توان آن را درمان نمود.
از دیگر فواید جراحی فک می توان به رفع انحراف فک اشاره کرد.
پس از جراحی فک و ارتودنسی فرد می تواند به راحتی دندان های خود را مسواک بزند و از نخ دندان استفاده کند به این ترتیب سلامت دهان و دندان بیمار نیز حفظ می گردد.
پیش از جراحی فک در صورتی که دندان های بیمار داراى مشکل دندانپزشکى باشند یا پوسیدگی داشته باشند بایستى برطرف گردد.
مراقبت های لازم بعد جراحی
رژیم غذایی: در ابتدا باید از یک رژیم غذایی بسیار نرم استفاده کنید و جهت آماده‌سازی غذا نیاز به یک غذاساز در خانه است. پس از هفته اول می‌توانید غذاهای نرم مصرف کنید از جمله شیر، اسموتی، سوپ‌های غلیظ و غیره. از مکمل‌ها نیز میتوان استفاده کرد. پس از ۶ تا ۸ هفته میتوان غذاهای عادی را مصرف کرد.
مراقبت از دهان: ممکن است پس از برگشت به خانه بتوانید با ملایمت دندان‌های خود را مسواک بزنید. علاوه بر این، شست‌شوی منظم با آب، آب نمک یا دهان‌شویه به تمیز نگه داشتن دهان بخصوص پس از وعده‌های غذایی کمک می‌کند.
تورم: تورم از خصوصیات بارز دوره‌ی بهبودی پس از جراحی فک است. قرار دادن یخ بر روی صورت در ۴۸ ساعت اول در کم کردن تورم موثر است. پس از آن گرمای خارجی به شکل پدهای حرارتی یا کمپرس گرم به کاهش تورم کمک می‌کند.
سفتی دهان: سفتی فک پس از جراحی شایع است. این وضعیت به تدریج برطرف می‌شود.
بی‌حسی: یکی از عوارض جانبی متداول جراحی است. در بیشتر اوقات، بی‌حسی در چند هفته یا چند ماه بهبود می‌یابد. ممکن است بخشی از تغییر در احساس دائمی باشد.
عفونت: اطمینان از بهبودی این ناحیه بدون عفونت نیز ضروری است، بنابراین در حین بستری در بیمارستان از طریق یک رگ در بازو آنتی‌بیوتیک تزریق می‌شود. پس از مراجعت به خانه نیز باید از آنتی‌بیوتیک و دهان‌شویه ضد باکتری استفاده شود.
تغییر رنگ پوست: تغییر رنگ پوست به رنگ متمایل به آبی، سبز یا زرد پس از جراحی شایع است. این حالت به دلیل تجزیه خون قدیمی پس از جراحی می‌باشد. تغییر رنگ طی چند روز یا چند هفته پراکنده شده و از گردن پایین می‌رود.
کش‌های لاستیکی: این کش‌ها اغلب پس از جراحی فک و صورت جهت کمک به حرکت فک استفاده می‌شوند.
خونریزی: در ابتدا خون مخلوط با بزاق وجود خواهد داشت و برای جراحی فک بالا ترشح خون از بینی مشاهده می‌شود. ترشحات بینی به دلیل تجمع خون در نواحی سینوس می‌باشد. بیشتر این خون از انتهای گلو به پایین می‌رود. خونریزی به تدریج طی چند روز اول از بین می‌رود.
گلو درد: این درد پس از جراحی متداول است و به دلیل استفاده از لوله تنفسی در حین جراحی می‌باشد. گلو درد طی یک یا دو روز برطرف می‌شود.
عوارض جانبی
خونریزی:
به طور کلی خونریزی خفیف ناشی از محل جراحی در شب اول در دهان طبیعی است. مشاهده خونریزی شدید غیر معمول اما قابل کنترل است. شما می توانید با استفاده از یک گاز استریل یا دستمال کاغذی ۱۰ دقیقه محل زخم را فشار دهید تا خونریزی قطع شود.
بی حسی:
بعد از عمل، لب پایینی شما دچار بی حسی و خارش خواهد بود، موردی شبیه تزریق آمپول بی حسی در دندان پزشکی لازم، است بدانید این نوع بی حسی می تواند تا چند ماه ادامه داشته باشد و حتی در مواردی نادر، در برخی افراد تا پایان عمر باقی بماند.
عفونت:
معمولا صفحات فلزی کوچک و پیچ های به کار رفته در جراحی که برای نگهداری فک شما در جایگاه و حالت جدید استفاده شده بودند برای همیشه در همان محل باقی خواهند ماند. این قطعات پزشکی به ندرت دچار عفونت می شوند و نیاز به خارج کردن پیدا می کنند اما در صورت ابتلا به عفونت آن هم بعد از گذشت چند ماه بعد از عمل، خارج کردن شان مشکل خاصی ایجاد نخواهد کرد. خوب است بدانید، فلز به کار رفته در این قطعات از جنس تیتانیوم است که به وسیله فلزیاب های موجود در فرودگاه ها هم قابل تشخیص نخواهد بود.
سوالات رایج
انواع جراحی فک کدامند؟
جراحی فک و صورت سه نوع است:
نوع اول
جراحی‌های ارتوگناتیک است که در این حالت فک بالا یا پایین و یا هر دو با یکدیگر تطابق ندارد که درجات خفیف،متوسط و شدید دارد.
نوع دوم
جراحی فک به علت زاویه دار کردن صورت و زیبایی انجام می‌شود، به طوری که به طور مثال اگر فک بالا جلو باشد، بینی خیلی جلو آمده و برجسته می‌شود.
نوع سوم
در برخی از موارد برای زیبایی فک و زاویه دار کردن صورت از پروتز استفاده می‌کنند که این روزها بسیار مد شده و طرفدار دارد.
جراحی فک در چه سنی مناسب است؟
جراحی فک را معمولا در سنین بعد از بلوغ در زمانی که رشد استخوان فک کامل شده است میتوان انجام داد. با پیشرفت علم پزشکی تا قبل از بلوغ میتوان با بستن سیم یا آرک بسیاری از مشکلات فک را برطرف کرد.
عوارض جراحی فک بالا جلو آمده چقدر است؟
جراحی فک تطابق دندانها را بر هم می‌زند. بطور طبیعی دندان‌های فک بالا دو تا سه میلی متر جلوتر از فک پایین است بنابراین فک پایین داخل فک بالا می‌افتد. در واقع زمانی که فک بالا را عقب می‌بریم تطابق برهم می‌ریزد و دهان کامل بسته نمی‌شود.
زمان جراحی فک چقدر است ؟
برای جراحی فک مقدار دقیقی را نمی توان بیان کرد ، اما معمولا زمان جراحی فک یک الی دو ساعت طول می کشد .
اما اگر هر دو فک جراحی شود نیاز به ۶ ساعت زمان است ، البته جراحی دو فک بسته به حال عمومی بیمار است که در برخی از مواقع شخص نیاز است یک الی دو روز در بیمارستان بستری شود .
آیا جراحی فک جای زخم روی صورت فک باقی می گذارد ؟
اولین سوالی که اشخاص قبل از انجام جراحی فک می پرسند این می باشد که با انجام جراحی فک جای زخم روی صورت باقی می ماند .
به دلیل اینکه برش جراحی فک از داخل دهان انجام می شود هیچ جای زخمی بر روی صورت شخص برجا نمی گذارد .
با توجه به تکنیک های امروزه پزشکان یا متخصصان گوش و حلق و بینی جراح فک انجام می دهند پس از عمل هیچ جای زخمی بر روی صورت باقی نمی ماند.
جراحی فک را از چه سنی می توان انجام داد ؟
معمولا پس از سن ۱۸ سالگی می توان جراحی فک را انجام داد ، معمولا به دلیل اینکه جراحی فک به منظور زیبایی انجام می شود در سنین جوانی اقدامات لازم برای جراحی فک انجام می شود .
گرداوری: وردنگار
