زخم معده زمانی رخ می دهد که معده ملتهب یا متورم شود. این معمولا پس از تخریب معده آسیب دیده اتفاق می افتد. زخم معده ای که طولانی مدت باشد یا تکرار شود به عنوان زخم معده مزمن شناخته می شود.
زخم معده مزمن یکی از شایع ترین بیماری ها است و می تواند برای سال ها یا حتی یک عمر در صورت عدم درمان ادامه یابد. طیف گسترده ای از شرایط و عوامل مختلف موجب ایجاد یا کمک به توسعه زخم معده مزمن می شود.
درمان موارد ملایم زخم معده اغلب می تواند به دلیل مصرف داروها و تغییرات شیوه زندگی باشد. با این حال، برخی از افراد مبتلا به زخم معده مزمن شدید، احتمال دارد درمان ممکن نباشد و تمرکز درمان بر مدیریت علائم است.
در این مقاله، ما به علائم، علل، عوامل خطر و عوارض احتمالی زخم معده مزمن نگاه می کنیم. ما همچنین زمان مراجعه به پزشک، تشخیص، درمان و شیوه زندگی و تغذیه را بررسی می کنیم.
علائم
افراد مبتلا به موارد جزئی زخم معده که توسط باکتری هلیکوباکتر پیلوری ایجاد می شوند ممکن است همیشه علائمی نداشته باشند. با این حال، اکثر افراد مبتلا به زخم معده مزمن علائم مختلفی از جمله:
- سوء هاضمه
- احساس سوزش یا خارش در معده
- احساس سیری پس از خوردن مقدار کمی غذا
- تهوع و استفراغ
- کاهش وزن ناخواسته
- نفخ
- از دست دادن اشتها
- درد یا ناراحتی در ناحیه شکمی
- خونریزی
را تجربه می کنند.
علل
زخم معده مزمن به گروهی از شرایطی گفته می شود که باعث التهاب مزمن ناحیه مخاطی معده می شود. علل مختلفی برای ایجاد زخم معده مزمن وجود دارد، اما اغلب به دلیل یکی از موارد زیر است:
عفونت باکتریایی هلیکوباکتر پیلوری
عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری شایع ترین علت زخم معده در سراسر جهان است. بسیاری از افراد در دوران کودکی ابتدا آلوده می شوند، اما هیچکس علائم را تجربه نمی کند. عفونت هلیکوباکتر پیلوری می تواند زخم معده حاد و مزمن را ایجاد کند. محققان معتقدند هلیکوباکتر پیلوری از طریق غذاهای آلوده، آب و دیگر مایعات بدن گسترش می یابد.
آسیب پوشش معده
آسیب پوشش معده می تواند منجر به التهاب مزمن شود. علل این مشکل عبارتند از:
- استفاده بیش از حد و یا طولانی مدت از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن
- مصرف الکل بیش از حد
- استرس مزمن
- جراحات و ضربه
- قرار گرفتن در معرض اشعه
- رفلاکس صفراوی تکرار شده از روده کوچک
- مصرف کوکائین
شرایط خود ایمنی
در افراد مبتلا به زخم معده خود ایمنی، سیستم ایمنی بدن بدون هیچ علت ظاهری به معده حمله می کند. زخم معده خود ایمنی معمولا مزمن است. در برخی افراد ممکن است زخم معده خود ایمنی با عفونت مزمن و شدید هلیکوباکتر پیلوری مرتبط باشد.
علل دیگر
علل شایع زخم معده مزمن عبارتند از:
- بیماری کرون
- سندرم روده تحریک پذیر
- سارکوئیدوز
- حساسیت غذایی
- انواع دیگر از عفونتهای قارچی، باکتریایی یا ویروسی
عوامل خطر
عوامل خطر احتمالی برای زخم معده مزمن عبارتند از:
- رژیم های غذایی حاوی نمک یا مواد نگهدارنده زیاد
- رژیم های غذایی حاوی چربی و روغن زیاد، به ویژه چربی های اشباع شده و ترانس
- سیگار کشیدن
- مصرف طولانی مدت الکل
- شرایطی که سیستم ایمنی را تضعیف می کند
- مصرف کوکائین
- استفاده طولانی مدت از NSAIDs و بعضی از داروهای دیگر
- استفاده طولانی مدت از داروها برای رفلکس اسید و سوء هاضمه
عوارض احتمالی
اگر به درستی درمان شود، موارد حاد زخم معده به ندرت با عوارض همراه است. با این حال، ممکن است افرادی که در معرض زخم معده مزمن قرار دارند، عوارض جدی سلامتی را تجربه کنند.
زخم معده انسدادی می تواند باعث مشکلات گوارشی شود. هنگامی که یک زخم ایجاد شود، می تواند بافت های اطراف خود را از بین ببرد، گسترش یافته و بزرگتر شود. زخم های شدید ممکن است در نهایت خونریزی داخلی ایجاد کنند که اگر درمان نشوند، می توانند خطرناک باشند. سایر عوارض احتمالی زخم معده مزمن عبارتند از:
- کم خونی ناشی از کمبود آهن
- کم خونی ناشی از خونریزی داخلی
- کمبود ویتامین B-12
- رشد معده غیر طبیعی مانند پولیپ ها و تومورها
چه زمانی باید به ملاقات یک پزشک رفت
اگر علائم:
- شدید باشند
- بیش از یک هفته ادامه یابد
- به درمان یا تنظیمات شیوه زندگی پاسخ ندهد
خونریزی داخلی نیاز به توجه فوری پزشکی دارد. علائم خونریزی داخلی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- سرگیجه
- ضعف غیر قابل توضیح
- دفع مدفوع سیاه و سفید
- مدفوع قرمز و خون تازه در مدفوع
- خون در استفراغ یا استفراغ خون
- خواب آلودگی ناشناخته
- مشکل در تنفس یا بلعیدن
- گیجی
تشخیص
پزشکان از طیف گسترده ای از آزمون ها و ابزارها برای تشخیص زخم معده مزمن استفاده می کنند، از جمله:
- تاریخچه پزشکی
- معاینه بدنی
- تست مدفوع برای بررسی pylori و علائم خونریزی
- آندوسکوپی هنگامی که یک دوربین در یک لوله قرار داده شده از راه گلو به داخل معده وارد می شود
- آزمایش خون
- استفاده از اشعه ایکس
- آزمایش تعیین اوره برای بررسی عفونت pylori
درمان
درمان بستگی به نوع، علت و شدت زخم معده دارد. زخم معده ناشی از عفونت های هلیکوباکتر پیلوری معمولا با ترکیبی از آنتی بادی ها و آنتی بیوتیک ها درمان می شود، حتی اگر نشانه ای از عفونت وجود نداشته باشد. اگر زخم معده مزمن باعث کمبود تغذیه شود، مردم اغلب نیاز به مکمل ها یا تنظیم غذا برای جلوگیری از عوارض دارند. بیشتر داروهای زخم معده بر کاهش میزان اسید در معده تمرکز می کنند. داروهای رایج کاهش دهنده اسید عبارتند از:
آنتی اسیدها: آنتی اسیدها معمولا حاوی نمک های منیزیم، کلسیم، سدیم یا آلومینیوم هستند که می توانند به خنثی کردن اسید معده کمک کنند. بعضی از آنتی اسیدها گاهی اوقات باعث یبوست یا اسهال و سایر عوارض جانبی می شوند.
مهار کننده های پمپ پروتون (PPIs) : این باعث کاهش میزان اسید معده می شود. مردم می توانند داروهای بدون نسخه لنسپورازول و اومپرازول را خریداری کنند، اما اکثر PPI ها فقط با نسخه قابل دسترس هستند.
مسدود کننده های H2: مسدود کننده های H2 آنتی هیستامین ها هستند که می توانند باعث کاهش تولید اسید معده شوند. اکثر انواع مسدود کننده های H2 در هر دو حالت بدون نسخه و با نسخه موجود است.
تغییر سبک زندگی و تغذیه
صرف نظر از علت یا شدت علائم، تنظیم رژیم غذایی و شیوه زندگی ممکن است به درمان زخم معده
کمک یا از آن جلوگیری کند. پیشنهادات تغذیه ای رایج برای افراد مبتلا به زخم معده مزمن عبارتند از:
- اجتناب یا کاهش مصرف الکل
- اجتناب از غذاهای تند
- اجتناب از غذاهای پر چرب و سرخ شده
- اجتناب از غذاهای اسیدی، به خصوص میوه های مرکبات و آب میوه
- خوردن وعده های کوچکتر اما بیشتر
- کاهش مصرف نمک
- مصرف کمتر گوشت قرمز
مصرف رژیم سالم و متعادل حاوی آنتی اکسیدان ها، فیبر و پروبیوتیک نیز ممکن است کمک کند. این مواد را در:
- تمام میوه ها و سبزیجات
- غلات کامل، برنج و ماکارونی
- محصولات تخمیر شده، از جمله ماست
- پروتئین دریافتی از مرغ، ماهی، لوبیا، حبوبات، آجیل و دانه
یافت می شود.
برخی از افراد مبتلا به زخم مزمن نیز ممکن است از خوردن غذاهای دارای خواص ضد باکتری سود ببرند، مثلا:
- سیر
- زیره
- زنجبیل
- زردچوبه
- کران بری
- فلفل
تغییرات شیوه زندگی توصیه شده برای افراد مبتلا به زخم معده مزمن عبارتند از:
- ترک سیگار
- اجتناب یا کاهش استفاده از NSAID ها، گاهی اوقات با صحبت کردن با پزشک در مورد
مصرف داروهای دیگر
- رعایت بهداشت شخصی، از جمله شستن دست ها
- ورزش منظم
- نوشیدن مقدار زیادی آب برای هیدراته شدن
- مدیریت استرس و درد با تکنیک ها و شیوه های آرام سازی مانند مراقبه، یوگا، تنفس کنترل شده و طب سوزنی
چشم انداز
زخم درمعده مزمن می تواند درد و ناراحتی ایجاد کند و در صورت عدم درمان به عوارض جدی منجر شود. اگر علائم زخم معده مزمن وجود داشته باشد، فرد باید پزشک خود را ببیند. مدیریت زخم معده مزمن شامل درمان شرایط اساسی، مصرف داروها برای مقابله با اسید معده و ایجاد شیوه زندگی و تغییرات غذایی است.
اختصاصی وردنگار – هرگونه کپی برداری با نام و لینک دهی مستقیم مجاز است
