ابتلای مادر به سرخجه در بارداری ، چه تاثیری بر روی جنین دارد؟

هر خانمی قبل از اقدام به بارداری، باید از نظر ایمنی نسبت به بیماری ها مورد بررسی و آزمایش قرار گیرد و تمام واکسیناسیون های خود را به طور کامل انجام داده باشد. عدم توجه به این موارد ممکن است موجب بروز عارضه هایی مثل سرخجه در بارداری شود و برای جنین و مادر مشکلاتی ایجاد کند. در ادامه این مطلب در مورد بروز عارضه سرخچه در بارداری می خوانیم.

بیماری سرخچه در کودکان و نوزادان

بیماری سرخجه یکی از بیماری های ویروسی شایع در کودکان است. مشخصات این بیماری، ظهور دانه‌هایی بر روی پوست صورت و بدن می‌باشد. شیرخواران به علت ایمنی مادری، معمولا تا شش ماهگی به این بیماری مبتلا نمی‌شوند. پس از آن، در هر سنی آمادگی دارند، ولی اغلب در سنین ۵ تا ۱۴ سالگی به بیماری سرخجه مبتلا می‌گردند.

سرخجه در بارداری و عوارض آن

تشخیص بیماری سرخجه در بارداری از این نظر اهمیت دارد که اگر خانم بارداری قبلا به سرخجه مبتلا نشده باشد و در سه ماه اول دوران بارداری مبتلا به سرخجه گردد، ویروس سرخجه بر روی جنین داخل رحم او اثر می‌کند و سبب بروز ناهنجاری هایی از قبیل عقب افتادگی ذهنی، کوری، کری، بیماری های قلبی ، خونی و مغزی نوزاد می‌گردد.

سرخجه مادرزادی، یک عارضه خطرناک و کشنده می‌باشد. نوزادان مبتلا به این بیماری تا مدت ها (۶ تا ۸ ماه) ویروس را در بدن خود پرورش داده و انتشار می‌دهند.

به دنبال انتقال ویروس سرخجه از بیمار به خانم باردار، ویروس می تواند از جفت عبور کرده و به جنین منتقل شود. در این صورت سرخجه مادرزادی پدید می آید.

سرخچه در بارداری به دلیل ایجاد ناهنجاری های جنینی از بیماری های بسیار مهم محسوب می شود. ۹۰ درصد نوزادان مادرانی که در سه ماهه اول حاملگی به سرخجه مبتلا شده اند، به “سندرم سرخجه جنینی” مبتلا می گردند.

باید توجه داشت احتمال سرخجه در بارداری در ماه های آخر بارداری بسیار ضعیف تر از ماه های نخست است. جنین هایی که در ماه های اول بارداری مبتلا می شوند، بیش از همه در معرض خطر مرگ داخل رحمی، سقط جنین خودبخود و ناهنجاری های اندام های مهم بدن قرار می گیرند.

این ناهنجاری ها شامل ناشنوایی ، آب مروارید ، کوچکی چشم ها، آب سیاه جنینی، کوچکی جمجمه، عقب ماندگی ذهنی، ارتباط بین سرخرگ ششی و آئورت، نقص دیواره بین بطنی یا بین دهلیزی در قلب، ضایعات پوستی، بزرگی هم زمان کبد و طحال ، یرقان و نقایص استخوانی می باشد.

اگز خانمی در حین بارداری با فرد مبتلا به سرخچه تماس داشته باشد، چه باید بکند؟

در صورتی که زن بارداری با بیمار مبتلا به سرخجه تماس داشته باشد، اگر پیش از آن واکسینه شده یا مبتلا گردیده باشد، به اقدام خاصی نیاز ندارد.

در صورتی که بعد از تماس، معلوم شود که پادتن سرخجه در سرم زن  موجود نیست، باید او را به مدت یک ماه از نظر بروز تب، بثورات جلدی و لنفادنوپاتی(بیماری های غدد لنفاوی) تحت نظر قرار داده و در صورت بروز این علائم به بررسی ترشحات بینی (از نظر وجود پادتن ضد سرخجه) پرداخت و در صورت بروز علائم منطبق بر سرخجه، بررسی پادتن باید به فاصله دو هفته بعد از ظهور علائم صورت گیرد.

در صورتی که بعد از تماس زن باردار با بیمار مبتلا به سرخجه مشخص شود که پادتن سرخجه در بدن او موجود نبوده و طی چهار هفته بعد نیز علائم سرخجه در او ظاهر نشود، لازم است ۸ – ۶ هفته بعد از تماس، دوباره آنتی بادی سرخجه در سرم بررسی و در صورت مثبت بودن جواب، احتمال آلودگی جنین باید در نظر گرفته شود. در این گونه موارد، در کشورهایی که قوانین آنها اجازه می دهد ،سقط جنین مانعی ندارد.

ابتلای مادر به سرخچه در دوران بارداری، چه تاثیری بر روی جنین دارد؟

اگر مادر حامله در سه ماه اول بارداری مبتلا به سرخجه گردد احتمال دارد که فرزند کر، لال، کور و … به دنیا آورد. بنابراین باید مادران باید سه ماه قبل از بارداری، حتما واکسن سرخجه را بزنند

بیماری سرخجه ممکن است علائم فوق را نداشته باشد یا علائم آنقدر خفیف باشد که پزشک و مادر نتوانند تشخیص دهند

اگر زن بارداری که قبلا به سرخجه مبتلا نشده و واکسن هم نزده باشد با فرد مبتلا به سرخجه تماس پیدا کند، ویروس سرخجه از راه بینی و حلق او وارد بدنش می‌شود و در بدن او تکثیر می‌یابد. سپس ویروس از راه جفت به جنین می‌رسد.

سن بارداری به هنگام ابتلا به سرخجه در بارداری مهم است. اگر ابتلای مادر به سرخجه در طی ۸ هفتگی دوران آبستنی باشد، ۵۰ تا ۸۰ درصد امکان دارد جنین او مبتلا شود. در سه ماهه دوم دوران بارداری، ۱۰ تا ۲۰ درصد و در سه ماهه سوم دوران بارداری، ابتلا کمتر می‌باشد.

اگر جنین در سه ماهه اول دوران جنینی مبتلا شود، چون در این دوران اعضای جنین در حال شکل گرفتن می‌باشند، موجب ناهنجاری های مختلف جنینی می‌شود و نوزاد پس از تولد دچار ناهنجاری های قلبی ، کبدی ، عارضه چشم (آب مروارید و آب سیاه) ، عارضه گوش (کری) و خونی (خونریزی پوست) می گردد و بالاخره ویروس، مستقیما اعصاب مرکزی را مبتلا می‌سازد و نوزاد پس از تولد دچار عقب افتادگی مغزی و گاهی تشنج می‌گردد

چگونه از مبتلا شدن به سرخچه در دوران بارداری پیشگیری کنیم؟

بهترین راه حفاظت جنین از ابتلا به سرخجه در بارداری، اطمینان از ایمن بودن مادر در برابر این بیماری است. اگر فردی یک بار به سرخجه مبتلا شده دیگر به این عفونت مبتلا نخواهد شد. با توجه به اینکه افراد در زمان کودکی نسبت به سرخجه واکسینه شده و یا به این بیماری مبتلا شده‌اند از این رو اکثر خانم‌های باردار ایمنی لازم در مقابل این بیماری را دارند. اگرچه می‌توان با انجام یک آزمایش خون نسبت به ایمن بودن در برابر سرخجه اطمینان حاصل کرد.

در صورتی که مادر ایمنی لازم در برابر سرخجه را نداشته باشد، برای محافظت جنین از ابتلا به این بیماری باید موارد زیر را انجام دهد:

قبل از بارداری: باید یک ماه قبل از بارداری واکسن سرخک، اوریون و سرخجه (MMR) را تزریق کند.

در دوران بارداری: در صورتی که خانم باردار در دوران بارداری به این بیماری ایمن نباشد، تزریق واکسن در دوران بارداری توصیه نمی‌شود.  با انجام اقدامات زیر می‌توان از آلوده شدن به سرخجه جلوگیری کرد.

فاصله گرفتن از افرادی که مبتلا به سرخجه هستند.

انجام مراقبت‌های بهداشتی در صورت تماس با افرد مبتلا به سرخجه

بعد از بارداری: تزریق واکسن سرخک، اوریون و سرخجه (MMR) بعد از تولد نوزاد باید صورت گیرد.

گردآوری: وردنگار