میلومای چندگانه (مولتیپل میلوما) نوعی از سرطان خون است که در مغز استخوان تشکیل می شود. این اتفاق زمانی می افتد که یک نوع سلول خونی به نام سلول های پلاسما سرطانی می شود و توموری معمولا درون استخوان تشکیل میدهد. اگر بیش از یک تومور تشکیل شده باشد، به عنوان میلومای چندگانه شناخته می شود.
سلول های پلاسمائی سرطانی می توانند باعث کم خونی و منجر به عفونت شوند. سلولهای پلاسمای طبیعی به مبارزه با عفونت کمک می کنند، اما سلول های میلوما، سلول های پلاسمای سالم را از انجام کار خود بازمیدارند. سلول های میلوما به شکستگی و سستی استخوان سرعت می بخشند و مانع از تشکیل استخوان جدید می شوند، و شکستگی های جدید ایجاد میشود.
درمان سنتی برای میلومای چندگانه می تواند شامل شیمی درمانی، بیفسفونات ها، اشعه، جراحی و پیوند سلول های بنیادی باشد. درمان های تکمیلی که می توانند در کنار درمان های منظم مورد استفاده قرار گیرند عبارتند از رژیم های خاص، ویتامین ها، گیاهان، طب سوزنی و یا ماساژ.
نکات رژیم غذایی برای مبتلایان به میلومای چندگانه
خوردن غذاهایی با آهن زیاد مثل نخود ها برای افراد مبتلا به کم خونی توصیه می شود. هیچ رژیم غذایی ثابت شده برای درمان میلوم چندگانه وجود ندارد. با این حال، استراتژی های خاص تغذیه ای وجود دارد که می تواند برای درمان علائم رایج مانند آسیب کلیه و کم خونی، و نیز کاهش شدت سرطان استفاده شود. با وجود فقدان شواهد برای حمایت از یک رژیم غذایی جایگزین، تغذیه مناسب با تمرکز بر غذاهای خاص در سلامت کلی، میزان انرژی و قدرت بدنی افراد مبتلا به مولتیپل میلوما نقش دارد.
غذاهای مناسب کم خونی
میلومای چندگانه می تواند باعث کم خونی شود، وضعیتی که در آن تعداد بسیار کمی گلبول های قرمز در بدن وجود دارد. مقدار کاهش یافته سلول های قرمز خون می تواند باعث خستگی و ضعف شود. کم خونی نیز می تواند ناشی از آهن، اسید فولیک و ویتامین B-12 باشد.
آهن
دو نوع آهن وجود دارد: آهن با هم (Heme) و آهن بدون هم (non-Heme). غذاهای مبتنی بر حیوانات، آهن با هم را تهیه می کنند و غذاهای گیاهی آهن بدون هم را تهیه می کنند. هم آهن بیشتر توسط بدن جذب می شود. اگر یک فرد سطح آهن پایین داشته باشد، مصرف مکمل آهن و خوردن غذاهایی با آهن بالا می تواند کمک کند.
بهترین منابع آهن heme عبارتند از:
- سیب زمینی
- جگر
- گوشت قرمز
- ساردین ها
بهترین منابع آهن non-heme عبارتند از:
- لوبیا
- نخود ها
- عدس
- آجیل
- اسفناج و دیگر سبزیجات برگزیده
فرد باید مطمئن شود که منابع ویتامین C را با آهن بدون هم در رژیم غذایی خود قرار دهد، تا جذب آن را بهبود بخشد. مثال هایی از منابه ویتامین C شامل: فلفل، پرتقال، انواع توت ها و آب لیمو.
اسید فولیک (Folate)
فولات یا اسید فولیک یک ویتامین B است که به تشکیل گلبول های قرمز و سفید در مغز استخوان کمک می کند. غذاهایی که مقدار فولات زیادی دارند عبارتند از:
- مارچوبه
- جگر گوساله
- نخود سیاه و سفید
- عدس
- کلم بروکلی
- لوبیا (پخته شده از لوبیای خشک)
- اسفناج
ویتامین B-12
ویتامین B-12 همراه با فولات برای ایجاد گلبول های قرمز عمل می کند. کمبود ویتامین B-12 می تواند توانایی مغز استخوان را برای ساخت و نگهداری گلبول های قرمز در افراد مبتلا به مولتیپل میلوما را کاهش دهد.
منابع غذایی B-12 عبارتند از:
- گوشت گوساله
- جگر
- سیب زمینی
- ماهی
- مرغ
- تخم مرغ
- لبنیات
- غلات صبحانه غنی شده
- شیر غیر لبنی غنی شده مانند شیر سویا، شیر کتان یا شیر بادام
- مخمر غذایی
ویتامین D
مطالعه ای کوچک از ۳۲ نفر پس از درمان با مولتیپل میلوما نشان داد که ۵۹ درصد آنها کمبود ویتامین D داشتند، ۲۵ درصد فولات ناکافی داشتند و ۶ درصد آنها دچار کمبود B-12 در بدن بودند.
منابع ویتامین D عبارتند از:
- نور خورشید
- آب پرتقال غنی شده
- ماست غنی شده و شیر
- ماهی قزل آلا، تون و ساردین
- زرده تخم مرغ
غذاهای ضد سرطان
ریحان تازه حاوی اسید اورسولیک است که میتواند سلولهای سرطانی را مهار کند.
مطالعات اخیر نشان می دهد مزایای برخی از سبزیجات و میوه ها برای پیشگیری از سرطان و به عنوان درمان مکمل مفید است. اسید اورسولیک در بسیاری از گیاهان یافت می شود و نشان داده شده است که سمی است که می تواند انواع سلول های سرطانی را مهار کند.
خوراکی های حاوی اسید اورسولیک عبارتند از:
- سیب
- ریحان
- رزماری
- کرن بری
سبزیجات کریستالی مانند کلم، کلم بروکلی، گل کلم و جوانه های بروکسل حاوی مواد مغذی به نام ایزوتیوسیانات هستند که دارای خواص ضد میلوما است.
پتروستیلبن (Pterostilbene ) یک ترکیب طبیعی است که عمدتا در زغال اخته یافت می شود و خواص ضد تومور نشان می دهد.
کرکومین، که در ادویه زردچوبه یافت می شود، اثرات ضد التهابی و ضد سرطانی نشان داده است.
به طور کلی، یک رژیم غذایی غنی از غذاهای گیاهی و کم قند برای پیشگیری از سرطان و همچنین پشتیبانی در طول درمان مفید است.
پرهیزهای غذایی
برخی از غذاها هستند که افراد مبتلا به میلوم چندگانه بهتر است مصرف آنها را کاهش دهند تا علایم بیماری فروکش نماید:
غذا برای جلوگیری از آسیب کلیه
افراد مبتلا به میلوما می توانند دچار آسیب به کلیه شوند. شکستگی استخوان مقدار زیادی کلسیم و پروتئین را در جریان خون آزاد می کند، که کلیه ها برای فیلتر کردن آنها مجبورند سخت کار کنند. در صورت کاهش عملکرد کلیه، افراد مبتلا به میلومای چندگانه ممکن است نیاز به محدود کردن مصرف پتاسیم، فسفر و مایعات داشته باشند.
غذاهای حاوی پتاسیم بالا عبارتند از:
- آووکادو
- موز
- اسفناج و دیگر سبزیجات برگزیده
- مرکبات
- گوجه فرنگی
غذاهایی که دارای فسفر زیاد هستند عبارتند از:
- نان با آرد کامل سبوس دار
- غلات سبوس دار
- جو
- آجیل و دانه های آفتابگردان
برای افرادی که میلومای چندگانه ندارند، غذاهایی که پتاسیم و فسفر زیاد دارند، مضر نیستند. اما برایافرادی که کلیه های آنها نمی توانند این مواد معدنی را فیلتر کنند، افزایش پتاسیم و فسفر می تواند خطرناک باشد.یک پزشک از نزدیک عملکرد کلیه افراد مبتلا به مولتیپل میلوما را دنبال می کند تا ببیند آیا میزان پتاسیم یا فسفر بدن آنها نیاز به نظارت دارد یا خیر.
غذاهایی که در طول شیمی درمانی باید از مصرف آنها اجتناب شود:
همانطور که سرطان خود می تواند به سیستم ایمنی بدن آسیب برساند، درمان سرطان مانند شیمی درمانی نیز می تواندآسیب رسان باشد. آسیب به سیستم ایمنی بدن بیماران می تواند آنها را در معرض خطر بیشتری برای عفونت قرار دهد. شستشوی دست و ممانعت از نزدیک شدن به افرادی که بیمار هستند، برای افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند ضروری است.
برخی از غذاها همچنین می توانند باعث بیماری و عفونت بیشتری در فردی که شیمی درمانی را دریافت می کند، گردند.. در حالی که فردی با یک سیستم ایمنی سالم می تواند با پاتوژن ها در مواد غذایی مبارزه کند، کسی که ایمنی ضعیف تری دارد، باید از غذاهایی که می تواند یک بیماری یا باکتری را از طریق ماده غذایی منتقل کند، اجتناب نماید.
غذاهایی که باید از آنها پرهیز نمود عبارتند از:
- گوشت خام، غذاهای دریایی و مرغ یا انواع طیور
- غذاهای گوشتی که به اندازه درجه حرارت محیط گرم نشده اند
- لبنیات غیر پاستوریزه
- جوانه های خام
- تخم مرغ نپخته یا غذاهای حاوی آنها، مانند خمیر کوکی
برای تهیه غذا به صورت ایمن برای فردی با سیستم ایمنی در معرض خطر، فرد باید:
- از میوه ها و سبزیجات که کبود و یا آسیب دیده اند، اجتناب کند
- همه چیز را کاملا شستشو دهد
- غذاهای خود را قبل از “بهترین تاریخ مصرف” یا تاریخ انقضا مصرف نماید. تاریخ گذشته نباشد
- مواد غذایی فوری را در دمای اتاق نگهداری نکند
- گوشت خام و مرغ را در کیسه های جداگانه در فروشگاه مواد غذایی بسته بندی کند و آنها را در یخچال نیز جداگانه قرار دهد.
چشم انداز
به گفته انجمن سرطان آمریکا، میلوم سرطان نسبتا نادر است و در حدود ۱ از هر ۱۴۳ نفر اتفاق می افتد. میزان بقای متوسط برای افراد مبتلا به این بیماری در مرحله اول ۶۲ ماه است، به این معنی که پس از ۶۲ ماه، نیمی از افراد مبتلا به این بیماری هنوز زنده بودند.
با این حال، درمان ها به طور مداوم در حال تکامل هستند و بسیاری از افراد مبتلا به مولتیپل میلوما ممکن است قادر به شرکت در آزمایشات بالینی و آزمایش داروها ودرمان های جدید را داشته باشند. داشتن یک رژیم ذایی سالم که علائم مولتیپل میلوما و عوارض جانبی شیمی درمانی را کاهش دهد، می تواند به بهبود کیفیت زندگی افراد کمک کند و در طول درمان آنها را قوی و راحت نگه دارد.
اختصاصی وردنگار؛ هرگونه کپی برداری با نام و لینک دهی مستقیم مجاز است
