محققان سرطان شناسی دنیا ۱۱ نوامبر ۲۰۱۷ در کنگره «پیشگیری از سرطان در کشورهای در حال توسعه» در پکن گرد هم آمدند تا به تبادل آخرین یافته های مطالعاتی خود در این حوزه بپردازند. در این کنگره دستاوردهای بزرگترین مطالعه کوهورت خاورمیانه و شمال آفریقا که با هدف شناسایی عوامل خطر ابتلا به سرطان بویژه سرطان مری در شمال شرق ایران به اجرا درآمده است توسط دکتر ملک زاده معاون تحقیقات وزیر بهداشت و رییس پژوهشکده گوارش و کبد علوم پزشکی تهران و مجری این مطالعه ارائه شد:
❇️سرطانهای دستگاه گوارش و کبد نیمی از سرطانهای ایران را به خود اختصاص می دهند و در میان سرطان های دستگاه گوارش فوقانی، سرطان سلول سنگفرشی مری ، یکی از کشنده ترین هاست.
❇️شمال شرق گلستان بالاترین میزان بروز سرطان مری در کل جهان را داراست و داغترین نقطه سرطان مری در دنیا به شمار می رود.
❇️شیوع بالای سرطان مری در این منطقه از ایران، از دهه هفتاد میلادی توجه محققان بین المللی را به خود جلب کرده است. در این زمان میزان بروز سرطان مری در منطقه، ۸۰ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر و بیشترین میزان بروز در گنبد ، کلاله و آق قلا و در افراد نژاد ترکمن بود که به ۱۵۰ تا ۲۰۰ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر می رسید.
❇️پژوهشکده گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران با تشکیل تیمی از محققان ایرانی و با همکاری آژانس تحقیقات سرطان اروپا، مطالعه بزرگ کوهورت گلستان را به سرپرستی دکتر ملک زاده برای اجرا به مدت ۱۴ سال بر روی ۵۰ هزار شرکت کننده بین ۴۰ تا ۷۵ سال به منظور شناسایی عوامل خطر سرطانهای دستگاه گوارش بویژه سرطان مری در شمال شرق گلستان آغاز کرد.
❇️در طول اجرای مطالعه بزرگ کوهورت گلستان، ۶ هزار و ۵۲۴ مرگ در افراد سنین ۴۰ تا ۷۵ سال در منطقه ثبت شده است که از این بین، سکته های قلبی عامل ۱۹۰۴ مرگ، سرطانها ۱۳۹۹ مرگ، سکته مغزی ۹۲۳ مرگ، تصادفات ۲۸۵ مرگ، بیماری های مزمن ریوی ۱۶۲ مرگ، نارسایی مزمن کلیوی ۱۰۶ مرگ، نارسایی کبد ۸۵ مرگ، دیابت ۷۲ مرگ و بقیه به علت سایر عوامل بوده است.
❇️در بین مرگهای ناشی از سرطان در منطقه تحت مطالعه، سهم سرطان مری ۳۲۵ مرگ، سرطان معده ۳۰۶ ، سرطان روده بزرگ ۱۴۰ ، سرطان ریه ۱۳۱ ، سرطان مغز ۱۱۸ ، سرطان پستان ۱۱۱ ، سرطان لوزالمعده ۹۰ ، سرطان خون ۸۷ و سرطان رحم ۵۸ مرگ بوده است.
❇️در میان سرطان ها ، سرطان مری شایعترین سرطان مشاهده شده است و ۲۵ درصد کل سرطان ها در این منطقه را به خود اختصاص می دهد؛ به طوری که میزان بروز این سرطان در مردان زیر پوشش مطالعه، ۸۲ نفر در ۱۰۰ هزار نفر و در زنان، ۹۵ نفر در ۱۰۰ هزار نفر بوده است.
❇️مصرف تریاک یکی از عوامل مهم بالا بودن میزان ابتلا به سرطان مری در شمال شرق ایران است . ۱۷ درصد افراد بالای ۴۰ سال مصرف طولانی مدت مواد مخدر داشته اند؛ به طوری که این منطقه داغ ترین نقطه مصرف تریاک در ایران به عنوان اولین کشور پرمصرف تریاک در جهان است.
❇️«اثبات تاثیر مصرف تریاک و مشتقات آن در بروز سرطان مری» به عنوان دستاورد مهم در حوزه سرطان شناسی، در آینده نزدیک توسط آژانس بین المللی تحقیقات سرطان سازمان بهداشت جهانی ثبت خواهد شد.
❇️مطالعه بزرگ کوهورت گلستان همچنین نشان داد ۳۹ درصد افراد مورد مطالعه چای خود را با حرارت بالا ( بیشتر از ۶۵ درجه سانتیگراد ) می نوشند و نوشیدن چای داغ عادت معمول ترکمن های استان گلستان بخصوص در گذشته بوده است.
❇️نوشیدن چای داغ موجب آسیب جدی به مخاط ریه و افزایش نفوذناپذیری آن می شود.
دستاورد مطالعات کوهورت گلستان با عنوان «سرطانزایی نوشیدنی های داغ» نیز توسط آژانس بین المللی تحقیقات سرطان سازمان جهانی بهداشت ثبت جهانی شده است.
❇️مصرف سیگار، قلیان و سایر دخانیات، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و مسواک نزدن، وجود دندانهای فاسد و پرشده یا فقدان دندان، شیوه ناسالم زندگی، تغذیه ناسالم، افزایش وزن و چاقی، بی تحرکی، مصرف زیاد گوشت قرمز ، مصرف غذاهای کبابی سرخ شده در حرارت بالا ، مصرف زیاد نمک ، مصرف نوشیدنی های شیرین ، مصرف آب آشامیدنی غیرلوله کشی و غیربهداشتی و تماس با حیوانات از عوامل خطر ابتلا به سرطانها بویژه سرطان مری است
❇️سالانه ۱۰۰ هزار سرطان در ایران بروز می یابد و نزدیک به نیمی از مبتلایان (۴۷ هزار نفر ) از انواع سرطان می میرند . با اجرای مطالعه کوهورت گلستان، پیشرفت قابل ملاحظه ای در تشخیص زودهنگام سرطانها و امکان پیشگیری از آنها صورت گرفته است
❇️افزایش آگاهی مردم و بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی در منطقه شمال شرق ایران، بروز سرطان و مرگ و میر ناشی از آن را به شدت کاهش داده است. به طوری که بروز سرطان مری در طول ۴۰ سال گذشته ۵ برابر کاهش یافته است
❇️تهیه گزارش ثبت سرطان جمعیتی استان گلستان در سال ۲۰۰۳ که به عنوان اولین گزارش رسمی از وضعیت سرطان در ایران وارد مرجع جهانی «سرطان در ۵ قاره جهان» شد، اجرای برنامه جامع «ارتقای ثبت سرطان در ایران» ، ایجاد بیوبانک بیماری سرطان در استان گلستان، پایه گذاری مطالعات کوهورت در ۲۰ استان ایران تحت برنامه ای به نام « پرشین کوهورت» ، از تلاشهای این دانشمند در زمینه سرطان در ایران بوده است
❇️دریافت ۱۵ جایزه ملی از جمله « تندیس ملی مبارزه با سرطان » ، انتشار ۵۱۷ مقاله در مجلات بین المللی معتبر ، کسب ۲۷ هزار استناد در مقالات تا کنون، اخذ اچ ایندکس ۶۳ ، کسب رتبه پراستنادترین دانشمند علوم پزشکی ایران در رتبه بندی اعضای هیات علمی ، دارا بودن شبکه گسترده همکاری با بیش از ۱۵۰ دانشمند برتر جهان، انتشار ۷۵ مقاله با همکاری دانشمندان موسسه ملی سرطان آمریکا و ۵۰ مقاله با همکاری آژانس بین المللی تحقیقات سرطان و دانشگاه های مطرح جهان بخشی از دیگر دستاوردهای علمی این محقق کشور است.
با توجه به چاقی نقش بسیار مهمی در ابتلا به سکته های مغزی و قلبی و همچنین سرطان پستان و روده دارد، نکاتی در زمینه بررسی چاقی زنان ایران و امریکا اورده ایم:
زنان ایران و آمریکا، چاق ترین زنان دنیا
✳️مطالعات داخلی و جهانی نشان داده است ۳۰ درصد زنان ایرانی چاق هستند و چاقی در زنان ایران همچنان رو به افزایش است.
✳️زنان ایرانی و آمریکایی چاق ترین زنان دنیا به شمار می روند و شیوع چاقی در زنان ایرانی حتی بیشتر از زنان آمریکایی است.
✳️مرگهای ناشی از چاقی در زنان ایرانی بسیار بیشتر از مردان است.
✳️حدود ۹۰ درصد مردم ایران تحرک بدنی کافی ندارند و ۷۰ درصد افراد در کشور گرفتار اضافه وزن و چاقی هستند.
✳️چاقی ایرانی ها در سال ۲۰۱۵ نسبت به ۳۵ سال گذشته (۱۹۸۰) ۵ برابر شده و به ۱۱ میلیون نفر رسیده است.
✳️۳۴ درصد کالری مصرفی مردم ایران اضافی است.
✳️مصرف سرانه کالری در ایران در سال ۱۹۷۰ دو هزار کالری بوده که در سال ۲۰۱۶ این مقدار ۳ هزار و ۱۰۰ کالری شده است.
