گیاه خواری به معنای پرهیز از خوردن گوشت جانوران است که ممکن است شامل پرهیز از غذاهایی مانند شیر، فراورده لبنی، تخممرغ و عسل که خاستگاه جانوری دارند نیز بشود. چندین نوع گیاهخواری وجود دارد که بسته به نوع آن، جهتگیری گیاهخواران در برابر حیوانات دامی و فراوردههای دامی متفاوت است. عدهای از گیاهخواران در کنار نخوردن یا کمتر خوردن فراوردههای جانوری با آزار و کشتار آنها نیز مخالفند.
برخی از گیاهخواران از پوشیدن لباسهایی مانند چرم، ابریشم و خز که از کشتن جانوران به دست آمده نیز پرهیز میکنند. در وگانیسم (Veganism) که گاهی «گیاهخواری کامل» هم نامیده میشود از همه فراوردههای جانوری، چه از کشتن جانوران به دست آمده باشند و چه با بهرهگیری از آنها (مانند لبنیات، تخم مرغ، عسل، و…) پرهیز میشود.
فواید گیاه خواری
از آن جایی که بیشتر گیاهخواران از منابع یا غذاهای حیوانی استفاده نمیکنند و نیز با توجه به این که کلسترول یکی از انواع چربیهایی است که تنها در منابع حیوانی وجود دارد، بنابراین میتوان نتیجه گرفت که سطح کلسترول خون گیاهخواران پایین بوده و این امر میتواند سبب جلوگیری از بیماریهایی همچون فشار خون، انسداد عروق و سکته قلبی شود. امروزه ثابت شده کسانی که به مقدار زیاد از فراوردههای گوشتی بهره میبرند بیشتر مستعد ابتلاء به بیماریهای قلبی، کلیوی و سرطانها هستند.
همچنین کمبود چربی در رژیم گیاهخواری سبب جلوگیری از چاقی و چربی خون و همچنین پیامدهای ناشی از آن از جمله سرطان پروستات میشود و نیز به علت بالا بودن میزان فیبر غذایی از یبوست و بروز سرطان روده بزرگ جلوگیری میکند.رژیم های گیاه خواری، بدون کلسترول و عموما کم چرب هستند پس استفاده از این نوع رژیم این امکان را فراهم می آورد تا به پیشنهادهای داده شده مربوط به کاهش خطر بیماری های مزمن مهم از قبیل بیماری قلبی و سرطان عمل کنیم.
یکی دیگر از مزایای رژیم گیاه خواری جذب مناسب مواد معدنی است ؛ انواع لوبیاهای خشک و سبزی های برگ سبز منابع خوب آهن هستند. جذب آهن به طور قابل توجهی با مصرف غذاهای حاوی ویتامین ث همراه با غذاهای حاوی آهن افزایش می یابد.
لوبیای سویا، عدس، لوبیا قرمز، نخود، لوبیای چشم بلبلی، آب آلو، برگ چغندر، دانه کنجد کوبیده شده، نخود فرنگی، انجیر، بلغور، کشمش، هنداونه، ارزن، کلم و… سرشار از ماده معدنی آهن هستند.
جذب قابل توجه ماده معدنی روی با رژیم های غذایی گیاه خواری را نمی توان نادیده گرفت ، شما میتوانید نیاز بدن به ماده معدنی روی را با گنجاندن غلات، حبوبات و مغزه ها در رژیم غذایی تامین کنند.
ویتامین ب ۱۲ نیز برای دارندگان رژیم گیاه خواری در دسترس تر است.میوه و سبزیها در برنامه غذایی اهمیت زیادی دارند و کسانی که به مصرف سبزیها، میوهها و غلات بهخصوص غلات سبوسدار رو میآورند، افراد سالمتری هستند.
از سوی دیگر مصرف بیشتر میوهها، سبزیها، غلات و حبوبات با پوست آنها و مصرف کمتر گوشتهای فراوری شده خطر ابتلا به سرطانها را کاهش میدهد. همچنین باعث تناسب اندام بیشتر و جلوگیری از چاقی و بیماریهای قلبی و عروقی خواهد بود.
رژیم گیاهخواری اگر درست برنامهریزی شود، بهخصوص در افرادی که گوشت و چربی زیادی استفاده میکنند، میتواند باعث کاهش وزن شود.
فایده دیگر این رژیم غذایی پایین آمدن اوره، کلسترول و چربی خون است و بدن با گیاهخواری از مواد زائد پاکسازی میشود.
این مواد زائد مشخصا مربوط به سمومی است که در گوشت حیوانات وجود دارد. همچنین ممکن است در دامپروریها به حیوان هورمون داده شده باشدکه در این صورت گوشت آن، دارای هورمونهایی است که وارد بدن مصرفکننده میشود و داشتن رژیم گیاهخواری بدن را از این سموم پاک خواهد کرد.
رژیم غذایی گیاه خواری
در این نوع رژیم غذایی؛ فرد از هیچگونه فرآورده گوشتی و یا محصول حیوانی استفاده نمی کند. گیاهخواری از جمله رژیم های غذایی است که استفاده از می تواند کمک شایانی را به سلامت قلب بکند.
با پیروی از رژیم گیاهخواری از شکلگیری پلاک در رگهای خونی جلوگیری نمائید و خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش دهید.
با پیروی از رژیم گیاهخواری، مصرف کلسترول را به طور کامل از برنامهی غذایی خود حذف خواهید نمود.رژیم غذایی گیاهخواری میزان فیبر محلول که روزانه دریافت میکنید را به طرز قابل توجهی افزایش میدهد. حبوبات، میوهها و سبزیجات در زمره منابع بسیار خوب برای تامین پتاسیم مفید، برای قلب جای دارند.
با پیروی از رژیم غذایی گیاهخواری، تجمع پلاک در رگهای خونی کاهش مییابد و خطر ابتلا به دیابت و سکته کم میشود. همچنین اگر حق انتخاب داشته باشیم، رژیم گیاهخواری از دیگر رژیمها بهتر به نظر میرسد.
خبر خوب برای عاشقان گوشت این است که برای بهرهمندی از فواید گیاهخواری، مجبور نیستید کاملا مصرف گوشت را کنار بگذارید.
متخصصان می گویند: چنانچه مصرف محصولات حیوانی را در رژیم خود کاهش دهید، خطر ابتلا به فشار خون نیز کاهش مییابد. سپس تدریجا ماهی را جایگزین گوشت نمائید یا از انواع دیگر رژیمهای گیاهخواری پیروی کنید و یا حتی میتوانید کاملا گیاهخوار شوید، بدین ترتیب تدریجا خطر ابتلا به بیماریهای قلبی در شما کاهش مییابد.
رژیم گیاه خواری هم فواید زیادی برای سلامتی و شادابی دارد و هم اینکه دارای مضرات بسیاری برای بدن می باشد. درباره گیاه خواری حرفهای متفاوتی زده میشود. عدهای آن را راهی برای رسیدن به سلامتی و شادابی بیشتر میدانند، عدهای بهخاطر حمایت از حقوق حیوانات به گیاهخواری اصرار دارند و برخی هم معتقدند این رژیم آسیبزاست و باعث محرومیت بدن از منابع مفید حیوانی میشود.
در یک الگوی غذایی سالم، بیشتر کالری مورد نیاز بدن از طریق مواد غذایی گیاهی دریافت شود. در هرمهای خوراکی تقریباً ۵۵ تا ۶۵درصد به غلات اختصاص داده شده و ۱۵تا ۲۰درصد به میوهها، سبزیها و صیفیجات اختصاص داده میشود.
در بخش کوچکتری پنیر و تخم مرغ و شیر و لبنیات تازه و کمچرب جای میگیرند و بخش بعدی را گوشتها تشکیل میدهند. بنابراین میتوان گفت که در تمام راهنماهای غذایی توصیه میشود بخش عمده دریافت موادمغذی از طریق موادغذایی گیاهی باشند.
اما گیاهخواری برخلاف تصور بیشتر مردم فقط به معنی حذف گوشت و منابع حیوانی از تغذیه نیست. انواع مختلفی از گیاهخواری وجود دارد. در بیشتر انواع گیاهخواری یکی از منابع حیوانی مصرف میشود. مثلا در ماهی گیاهخواری یا تخممرغ گیاهخواری، فرد علاوه بر رعایت دستورات گیاه خواری مجاز است ماهی یا تخممرغ هم مصرف کند.
شیر گیاهخواری و ماکیان گیاهخواری هم انواع دیگر این رژیم غذایی هستند. اما در بین تمام این مدلها، شاید متعادلترین آنها رژیم شیر- تخممرغ گیاهخواری باشد که در آن فرد لبنیات و تخممرغ را بهعنوان منبع پروتئینی دریافت میکند.