برخی افراد چاق، به بیماری هایی نظیر دیابت که معمولاً همراه با چاقی است، مبتلا نیستند. این وضعیت با عنوان « چاقی سالم » شناخته می شود. اما پژوهشی جدید در رابطه با زنان نشان می دهد که صفت «سالم» تقریباً باید از آن حذف شود.
چاقی، خطرات زیادی برای سلامتی به همراه دارد، از جمله دیابت نوع ۲، فشار خون و انواع مختلف سرطان.
چاقی سالم و بیماری قلبی
طبق گزارش مؤسسه ملی دیابت و بیماری های کلیوی و گوارشی در سال ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴، بیش از ۴۰.۴ درصد زنان بالغ در آمریکا مبتلا به چاقی تشخیص داده شده اند.
هنوز هم برخی زنان چیزی دارند که اغلب به عنوان « چاقی سالم » شناخته می شود، اما با وجود شاخص توده بدنی (BMI) بالا، آنان فاقد شرایط سلامتی مورد نیاز هستند که در این صورت چاقی خطر بزرگی برای آن محسوب می شود.
اما به گفته متخصصان، در حال حاضر هیچ تعریف واضحی از چاق شدن سالم وجود ندارد. بنابرین مطالعات مختلف در رابطه با ویژگی های این وضعیت، ممکن است توصیف های متفاوتی را ارائه کند.
نتایج یک پژوهش که اخیراً در نشریه The Lancet Diabetes & Endocrinology منتشر شده است، توصیفی ارائه کرده است که ویژگی های این وضعیت را به عنوان چاقی در «فقدان همزمان فشار خون، دیس لیپیدمی (چربی پریشی) و دیابت» توصیف می‌کند.
با این حال نویسندگان این پژوهش، علاقمند به پرداختن به پرسشی هستند که به بحث در مورد چاقی سالم می‌پردازد: «آیا این شرایط بر خطر بیماری های قلبی تأثیر می گذارد؟ و اگر چنین باشد، تا چه حد تأثیر گذار است؟»
سرپرست این پژوهش پروفسور ماتیاس شولز و همکارانش (از مؤسسه آلمانی Human Nutrition Potsdam-Rehbruecke in Nuthetal) در نگاه اول بر این فرض بودند که اگرچه چاقی بدون بیماری های سوخت و ساز [متابولیک] ممکن است خطر ابتلا به بیماری های قلبی را در یک شخص افزایش ندهد اما منجر به تأثیرات منفی مشابهی روی سلامت قلب و عروق با دیگر عناوین چاقی در طولانی مدت شود.
آیا چاقی سالم، واقعاً «سالم» است؟
در ابتدا تحقیقات قبلی گروه پژوهشی که به بررسی تأثیر چاقی سالم روی سلامت بدن می پرداخت، در مدت زمان طولانی (بیش از ۱۲ سال) گروهی از شرکت کنندگان را پیگیری می کرد.
بررسی اصولی این تحقیقات نشان دهنده این بود که چاقی (چه با بیماری های متابولیک و چه بدون آنها) خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهد.
در تأیید مشاهدات اولیه، پروفسور شولز و گروه وی پیشتر رفته و یک پژوهش گروهی بزرگ شامل ۹۰۲۵۷ زن بدون ابتلا به بیماری قلبی را ایجاد کردند. (این افراد از پژوهش سلامت پرستاران به کار گرفته شدند)
شرکت کنندگان با توجه به شاخص توده بدنی، وضعیت پایه سلامتی سوخت و ساز و تغییر در وضعیت سلامت متابولیک، به دو گروه مجزا تقسیم شدند. سپس در یک بازه زمانی ۳۰ ساله (۱۹۸۰ تا ۲۰۱۰) تحت نظر قرار گرفتند.
برای نظارت روی هرگونه تغییر در سلامتی افراد، برای زنان هر دو سال یکبار پرسشنامه‌ای ارسال می‌شد تا بتوانند هر گونه اطلاعات پزشکی مربوطه را گزارش دهند.
در طی یک دوره پیگیری میانگین بیش از ۲۴ سال، ۶۳۰۶ زن مبتلا به بیماری قلبی تشخیص داده شدند. همچنین پژوهشگران۳۳۰۴ حمله قلبی و رخداد ۳۰۸۰ سکته را گزارش کردند.
پژوهشگران در تحلیل‌های خود، عوامل مؤثر همچون سن شرکت کنندگان، سطح فعالیت فیزیکی، عادت‌های مصرف الکل و سیگار کشیدن، قومیت، مصرف آسپرین و هرگونه سابقه خانوادگی از حملات قلبی یا دیابت را لحاظ کردند.
خطر حمله قلبی بیشتر برای تمامی زنان با شاخص توده بدنی بالا
پروفسور شولز خاطرنشان کرد: «پژوهش گروهی و بزرگ ما ثابت کردکه چاقی سالم، یک وضعیت بی‌خطر نیست و حتی زنانی که در طول چند دهه مبتلا به بیماری های متابولیک نشده‌اند، با افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی مواجه هستند.»
چنان که انتظار می رفت تحلیل های این پژوهشگران نشان داد که تمامی زنان مبتلا به بیماری متابولیک (بدون توجه به شاخص توده بدنی) در شرایط افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی نیز قرار دارند.
بطور مشخص‌تر، زنان با شاخص توده بدنی معمولی [نرمال] اما ناسالم از نظر سوخت و ساز، در مقایسه با همتایان خود که هم وزن عادی داشته و هم در شرایط متابولیک نیستند، ۲.۵ برابر بیشتر در معرض ابتلا به بیماری های قلبی می باشند.
خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی در زنانی که در شرایط چاقی سالم قرار داشتند، در مقایسه با شرکت‌کنندگان سالم ۳۹ درصد بیشتر بود.
اما یافته‌ها به همین جا ختم نمی شود. ۸۴ درصد زنان که در وضعیت پایه چاقی سالم بودند و نیز ۶۸ درصد زنان که از نظر سوخت و ساز سالم بوده و شاخص توده بدنی عادی داشتند، در طول ۲۰ سال شرایط متابولیک را ایجاد کردند.
پروفسور شولز اضافه کرد: «ما متوجه شدیم که بیشتر زنان سالم احتمال افزایش دیابت نوع ۲، ابتلا به فشارخون یا کلسترول بالا در طول زمان و عدم توجه به شاخص توده بدنی، خطر ابتلای آنان به بیماری‌های قلبی را افزایش می دهد.»
اما با این وجود حتی زنانی که در طول ۲۰ سال موفق به رهایی از بیماری‌های متابولیک شدند، در صورت چاق بودن ۵۷ درصد بیشتر خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی در مقایسه با زنان سالم دارای وزن نرمال را داشتند.
اقدامات پیشگیرانه همیشه مهم هستند
پژوهشگران اعلام کردند این مشاهدات نشان‌دهنده این است که زنانی که بر این باورند به دیابت‌ها، فشارخون و بیماری‌های قلبی مبتلا نیستند، با توجه بیشتر به رژیم غذایی خود و ورزش‌های روزانه بهتر می توانند اقدامات پیشگیرانه انجام دهند.
پروفسور شولز اظهار داشت: «حفظ سلامت سوخت و ساز در زمان طولانی، چالشی برای اضافه وزن/چاقی است. اما این موضوع برای زنان دارای وزن متعادل نیز صدق می کند. یافته‌های ما اهمیت جلوگیری از افزایش بیماری‌های سوخت و ساز را برجسته کرده و پیشنهاد می کند که حتی افراد دارای سلامت متابولیک نیز می توانند از اعمال مدیریت رفتاری در بهبود رژیم غذایی و افزایش فعالیت‌های فیزیکی به منظور (جلوگیری از) سلامت ضعیف سوخت و ساز بهره‌مند شوند.»
با این وجود، گروه اذعان می کند که این پژوهش با تعدادی از محدودیت‌ها روبه‌روست که باید در نظر گرفته شود. طبقه گفته پژوهشگران، ابتدا و پیش از هر چیز باید خاطرنشان شود که این پژوهش تنها مجموعه‌ای از پیوندها را بررسی می کند، بنابراین روابط بین علت و معلول باید از پژوهش‌های بیشتری برخوردار شود.
علاوه بر این اکثر شرکت‌کنندگان در این پژوهش زنان نژاد اروپایی هستند و این بدان معنی‌ست که ممکن است زنان دیگر نژادها و همچنین مردان در این پژوهش با اثرات مشابهی مواجه نشوند.
در نهایت از آنجا که «چاقی سالم» در بین پژوهش‌های مختلف، توصیف‌های متفاوتی دارد، ممکن است به هنگام کار با تعاریف جایگزین این شرایط، پروژه‌های دیگر از نتایج متفاوتی برخوردار شوند.
پروفسور شولز و همکارانش اذعان داشتند که بدیهی‌ترین نقاط قوت این پژوهش، این حقیقت است که گروهی بزرگ را در طول زمان طولانی دنبال می کرد و البته سنجش‌های مربوطه نیز در صورت لزوم تکرار شدند.
اختصاصی وردنگار – هرگونه کپی برداری با نام و لینک دهی مستقیم مجاز است
