متاتارسالژیا یا همان درد کف پا ، یک صدمه ی دردناک شایع در افراد است که ناشی از فشار آوردن بیش از حد بر پا است و با احساس درد و التهاب در پا همراه است. در ادامه این مطلب علائم، روش های پیشگیری و درمان این بیماری را شرح می دهیم.
درد کف پا بیشتر در چه افرادی رایج است؟
در ایالات متحده ی آمریکا آسیب های پا مثل عارضه ی متاتارسالژیا در بین ورزشکارانی که ورزش های سنگین انجام می دهند بسیار شایع است.
ورزشکارانی که ورزش های سنگین مثل دو یا پرش را انجام می دهند بیش از بقیه در معرض صدمات وارده به جلوی پا قرار دارند.این آسیب در مورد ورزشکاران دو و میدانی خیلی شدید است و دیگر ورزشکارانی که در رشته های تنیس و فوتبال و بیس بال فعالیت می کنند هم در معرض این آسیب ها قرار دارند.
علائم این بیماری و علل مختلف ایجاد کننده درد کف پا
علامت اولیه ی متاتارسالژیا، درد در انتهای یک یا تعدادی از استخوان های کف پا است.درد این عارضه با راه رفتن یا دویدن بدتر می شود. ورزشکارانی که ورزش های سنگین انجام می دهند و علاوه بر این مشکل آماس کیسه ی مفصل هم دارند در قسمت جلوی پا و وسط پا درد های پراکنده ای را حس می کنند .
در بیشتر مواقع درد این عارضه به مرور زمان و طی چندین ماه به وجود می آید نه به یکباره. در عارضه ی ورم مورتن هم فرد به دلیل التهاب و آسیب های وارده به عصب پا دچار علائمی مثل علائم متاتارسالژیا می شود.افرادی که از عارضه ی ورم مورتن رنج می برند ممکن است علاوه بر درد رد ناحیه ی جلوی پا انگشتان پایشان هم بی حس شود.
پا در اثر انجام فعالیت های ورزشی ممکن است دچار آسیب شود . مثل خیلی از عارضه های دیگر که در اثر فشار زیاد به پا به وجود می آیند این عارضه هم ممکن است در اثر تغییر در فیزیک طبیعی بدن به وجود بیاید که این تغییر باعث پخش غیر نرمال وزن روی پا می شود. زیاد شدن فشار مداوم روی پا باعث درد و التهاب مزمن استخوان پا و بافت های مجاور آن مثل رباط و تاندون ها می شود.
عوامل زیر نیز در بروز عارضه درد کف پا ممکن است نقش داشته باشند:
۱-انجام فعالیت های شدید
۲-برجسته شدن قسمت بالای استخوان های کف پا
۳-سفت بودن ماهیچه های انگشتان پا
۴-ضعیف بودن ماهیچه های انگشتان پا
۵-قلابی شکل بودن انگشتان پا
۶-انعطاف پذیری بیش از حد مفصل شست پا
۷-سفت بودن تاندون آشیل
۸-حرکت دادن پا از یک طرف به طرف دیگر در حین راه رفتن یا دویدن
۹-بزرگ یا کوچک بودن سایز کفش
نحوه تشخیص درد کف پا توسط پزشک
با انجام عکس برداری با اشعه ی ایکس پزشک متوجه دیگر دلایل درد در ناحیه ی جلوی پا می شود.عکس برداری از استخوان, نواحی ای که موجب التهاب شده اند را مشخص می کند. تصویر برداری با امواج فراصوت هم برای تشخیص مشکلاتی مثل آماس کیسه های مفصلی یا عارضه ی مورتن که باعث درد در ناحیه ی متاتارسال پا می شود مفید است.
پزشک همچنین ممکن است از بیمار بخواهد ام آر آی انجام دهد تا علل درد در استخوان کف پا و ناحیه ی میانی پا را متوجه شود.علت درد ممکن است اختلالات ناشی از آسیب های جسمی-مشکلات مربوط به گردش خون-آرتروز-آرتروپاتی عصبی و دیگر مشکلاتی که باعث برهم خوردن تعادل وزن بدن می شوند باشد. پزشک ممکن است برای تشخیص درست و تصمیم گیری در مورد نحوه ی درمان یکسری آزمایش های دیگر را هم برای بیمار تجویز کند.
پیشگیری از درد کف پا
پیشگیری از آسیب دوباره ی پا به این معنی است که اجازه ندهیم به پا فشار زیادی وارد شود.استفاده از وسایل ارتوپدی-پدهای متاتارسال و مراقبت از پینه های پا جلوی فشار روی پا را می گیرند.منظور از مراقبت از پینه های پا برداشتن بافت مرده و استفاده از پدهای مخصوص آن است که با این کارها خاصیت کشسانی بافت افزایش می یابد.
برخی از مشکلات پا در اثر استفاده از کفش های نامناسب به وجود می آِند نه در اثر بیماری خاص.قرار گرفتن درست پا در کفش بستگی به این دارد که سایز کفش مناسب باشد.ورزشکارانی که روی سطوح سفت ورزش می کنند باید از کفش هایی استفاده کنند که لایه ی زیرین آنها از جنس مناسب باشد.کفش های با پاشنه ی لاستیکی که جلوی ضربه را می گیرند برای ورزشکارانی که روی سطوح سفت می دوند یا می پرند مناسب تر هستند.
ورزشکارانی که به طور ناگهانی فعالیت های ورزشی خود را افزایش می دهند بیشتر در معرض آسیب های پا هستند . چه این افزایش شدت تمرینات روی مدت زمان انجام ورزش باشد یا فشار وارده به بدن ورزشکاران باید توجه داشته باشند که هیچ گاه به یکباره سطح تمرینات ورزشی خود را بالا نبرند و اگر درد دارند ورزش نکنند.
دونده های مسافت های طولانی و خانم ها و ورزشکارانی که برای رسیدن به وزن مناسب یکسری رژیم ها را دنبال می کنند بیشتر در معرض ضایعات استخوانی ناشی از کمبود مواد غذایی و به دنبال آن آسیب های وارده به پا قرار دارند . یادتان باشد که برای حفظ سلامتی بافت های بدن داشتن یک رژیم غذایی متعادل و خوب ضروری است.
انتخاب کفش و وسایل ارتوپدی مناسب یک مسئله ی مهم در مراقبت از پا و جلوگیری از آسیب است. گرم کردن بدن و انجام حرکات کششی هم باعث انعطاف پذیری و افزایش قطر عروق خونی می شود.
به طور خلاصه بیماری درد کف پا از نشانه ها تا روش های درمان شامل مراحل زیر است:
علایم
درد بیمار معمولا به شکل شروعی تدریجی و در ادامه شدید در جلو و کف پا می باشد و با راه رفتن یا ایستادن تشدید می گردد. بعضا با احساس وجود “شن ریزه” یا “سنگ” در کفش همراه است.
تشخیص
بر اساس شرح حال دقیق و معاینه کامل فیزیکی می باشد.
تمامی اختلالات بیومکانیک از جمله مشکلات ستون فقران مثل اسکولیوز، چرخش استخوان لگن، ران و مچ، کوتاهی اندام، بدشکلی مفاصل همگی باید توسط متخصص پزشکی ورزشی بررسی گردند تا علاوه بر درمان متاتارسالژیا درمان علت زمینه ای نیز برطرف گردد.
درمان های پیشنهادی موثر برای درد کف پا
در ابتدا درمان های طب فیزیکی و غیرجراحی توصیه می گردد.
اصل درمان، اصلاح عامل زمینه ای و کاهش فشار از روی محل (کفش و کفی طبی و آرتوز پا) است.
ویژگی های کفش طبی در این بیماری شامل افزایش پهنای Ball (محل پنچه)، سایز مناسب طولی برای کاهش فشار کمتر، sole (کف کفش) انعطاف پذیرتر برای تقویت خاصیت ضربه گیری (shock absorption)، افزایش ارتفاع toe box (محل قرارگیری انگشتان) و پاشنه کوتاهتر می باشند.
درمانهای دیگر درد کف پا شامل دارودرمانی، ماساژ، فیزیوتراپی و ورزش درمانی بخصوص تمرینات کششی و تقویتی است.
در صورت عدم پاسخ مناسب، تزریق های تخصصی استروئید ممکن است کمک کننده باشد.
خط آخر درمان جراحی است که معمولا درصد کمی از بیماران ممکن است ختم به جراحی شوند.
گردآوری: وردنگار
