آستیگماتیسم یک نقص معمولی و قابل درمان در قسمت انحنای چشم شما است که باعث تاری دید در مسافتهای دور و نزدیک می شود. آستیگمات زمانی اتفاق می افتد که سطح رویی چشم ها و یا عدسی در داخل چشم، با قسمت انحنای چشم، مطابقت ندارد. به جای اینکه انحنا مانند توپ باشد، سطح چشم مانند تخم مرغ به نظر می رسد که این مشکل باعث تاری دید در همه ی مسافت ها می شود.
آستیگماتیسم از زمان تولد وجود دارد و ممکن است با نزدیک بینی یا دوربینی همراه شود اما اغلب به حدی نیست که نیازی به اقدامات درمانی داشته باشد و زمانی که به درمان نیاز باشد معمولا از طریق استفاده از لنز، عینک و یا جراحی است.
آستیگماتیسم های بیشتر از یک شماره، مهم تلقی می شوند و بیش از دو شماره نیز نه تنها موجب تاری قابل توجه دید می شوند، بلکه در صورت استفاده نکردن از عینک زمینه ابتلا به تنبلی چشم را فراهم می کند که ممکن است یکطرفه یعنی فقط در یک چشم یا دو طرفه یعنی در هر دو چشم باشد.
مهم ترین علت آستیگماتیسم در کودکان، اختلاف قدرت انکساری قرنیه کودک در دو محور مختلف است که درمان آن فقط با عینک انجام می شود. در واقع هدف از تجویز عینک مناسب، فراهم کردن یک دید واضح برای کودک است که بر این اساس، کودک باید در همه ساعات بیداری، عینک را به چشم داشته باشد.
سه نوع آستیگماتیسم وجود دارد:
آستیگمات نزدیک بین:
یک یا هر دو نیمه چشم ها نزدیک بین هستند.( اگر هر دو نصف چشم نزدیک بین باشند، چشم ها در درجه های متفاوت، آستیگمات نزدیک بین هستند)
آستیگمات دوربین:
وقتی یک یا هر دو نیمه چشم دور بین هستند.( وقتی هر دو دوربین هستند، چشم ها در درجه های متفاوت آستیگمات دوربین هستند. )
آستیگمات ترکیبی:
یک نیمه نزدیک بین و نیمه دیگر دوربین است.
از بعد دیگر آستیگمات به دو نوع منظم و نامنظم دسته بندی می شود:
در آستیگمات منظم، نصف کننده ها به حالت ۹۰ درجه هستند. ( در حالت عمود بر یکدیگر). در آستیگمات نامنظم، مدارهای نصف کننده عمود بر هم نیستند.
بیشتر آستیگمات ها، از نوع نامنظم هستند که به سطح رویی چشم حالت بیضی شکل می دهند.
دلیل آستیگمات
علت اصلی آستیگماتیسم، معلوم نیست اما برخی ادله نشان می دهد که ممکن است ارثی باشد، زیرا هنگام تولد این عارضه وجود دارد و با بالا رفتن سن، میزان آن تغییر پیدا می کند و گاهی بهتر و گاهی بدتر می شود.بیشتر مردم نوعی از آستیگماتیسم را دارند اما در برخی افراد به قدری خفیف است که روی دید آنها تأثیر نمی گذارد؛ در نتیجه نسبت به آن بی توجه هستند. اما اگر آستیگماتیسم، شدید باشد به احتمال زیاد پزشک لنز یا عینک تجویز می کند.خوب است بدانید، علاوه بر لنز انتخاب دیگری هم برای رفع این مشکل وجود دارد.وقتی اشیای دور را به صورت تار، پر چین و چروک و درهم میبینید، نهتنها اعصابتان به هم میریزد، بلکه گاهی دچار سردرد، خستگی و ریزش اشک هم میشوید. با این علائم در صورت مراجعه به چشمپزشک مشخص میشود مبتلا به نوعی ناهمخوانی بینایی شبیه به نزدیکبینی یعنی آستیگماتیسم هستید.
البته افراد زیادی به همراه نزدیکبینی دچار درجاتی از آستیگماتیسم یا حالت بیضی بودن قرنیه هستند. در واقع، آستیگماتیسم وقتی ایجاد میشود که قرنیه به جای حالت کروی، فرم بیضی شکلی پیدا کند.
در نتیجه تصاویر به دلیل انکسار نامساوی در قسمتهای مختلف قرنیه کاملا روی شبکیه متمرکز نمیشود و تصاویر دور و حتی نزدیک تار دیده میشود. در واقع افرادی که دچار درجات بالایی از آستیگماتیسم هستند علاوه بر اشیای دور، اشیای نزدیک را نیز تار میبینند.
چشمهای مبتلا به آستیگماتیسم
جالب است بدانید علت آستیگماتیسم ناشناخته است، معمولا از بدو تولد وجود دارد و اغلب همراه با نزدیکبینی و دوربینی است. البته طبق تحقیقات مشخص شده است بیشتر افراد مبتلا به آستیگماتیسم، این مشکل را به ارث بردهاند.
در واقع، فشار بیش از حد پلکها و عضلات چشمی بر قرنیه و همچنین کار کردن زیاد با برخی وسایل مثل رایانه و حتی نوشتن نیز موجبات بروز این ناهنجاری بینایی را فراهم میآورد. علاوه بر آن، ضربات و صدمات وارده بر قرنیه نیز میتواند به آستیگماتیسم منجر شود.
آسیبها
آستیگماتیسم میتواند در نتیجه وارد شدن آسیب به چشم بیمار یا جراحی رخ دهد. در واقع به گفته متخصصان چشم، علاوه بر وراثت، جراحت و عمل جراحی چشم، قوز قرنیه نیز میتواند از عوامل بروز آستیگماتیسم باشد. یعنی اگر فردی دچار آسیب چشمی شود یا تحت عمل جراحی چشم قرار گیرد، ممکن است بعد دچار آستیگماتیسم شود.
در قوز قرنیه، قرنیه نازکتر میشود و حالت مخروطی شکل پیدا میکند. البته مشکل بینایی مبتلایان با استفاده از عینک برطرف نمیشود و استفاده از لنزهای تماسی برای درمان اولیه قوز قرنیه ضروری است، اما باید در نظر گرفت در آینده این بیماران نیاز به عمل جراحی پیوند قرنیه خواهند داشت.
علائم
در موارد خفیفتر آستیگماتیسم، علائم به سختی قابل توجه بوده و درمان نیز ضروری نیست. در موارد شدیدتر، دیدن جزئیات ریز از فاصلهی دور یا نزدیک ممکن است دشوار باشد. افرادی که دارای آستیگماتیسم شدید هستند، ممکن است از سردرد، خستگی چشم و نوسان دید در رنج باشند بخصوص زمانی که کتاب میخوانند، به صفحهی کامپیوتر خیره میشوند یا چیزی را در فاصله دنبال میکنند.
ویتامینهای مفید برای درمان آستیگماتیسم
با مصرف ویتامینها، مواد مغذی خوب و انجام ورزشهای مفید برای چشم این امر محقق میشود. یکی از ویتامینهایی که برای تقویت بینایی بسیار مفید است، ویتامین A میباشد. منبع طبیعی آن نیز سبزیهایی مانند اسفناج، هویج و کدو زمستانی است. یک برنامه غذایی غنی از این سبزیها، نیاز طبیعی بدن به ویتامین A را تأمین میکند. اما اگر از این ویتامین برای بهبود آستیگماتیسم استفاده میکنید لازم است وعده بیشتری از سبزیجات مصرف کنید. هم چنین می توانید با مشورت پزشک از مکمل هم استفاده کنید.