یبوست عارضه بسیار شایع گوارشی می باشد که همه افراد در طول عمر خود با آن مواجه می شوند. قرص سی لاکس یکی از درمان های دارویی موثر این عارضه است. در این مطلب از وردنگار به بررسی و معرفی قرص سی لاکس (C-Lax) می پردازیم.
قرص سی لاکس (C-Lax)
قرص سی لاکس به عنوان ملین و مسهل استفاده می شود و در رفع یبوست های ناشی از ضعف اعمال روده بزرگ کاربرد دارد. قرص سی لاکس با کمک به تخلیه روده از تنبلی آن جلوگیری می کند .این فرآورده برای درمـان کوتـاه مـدت یبوست مصرف می شود.
نحوه اثــر قرص سی لاکس
ترکیبات موثره سنا یعنی ســنوزیدهــای B و A تــــوسط بــاکتریهای روده بــزرگ متــابولیزه شده و تبـدیل بـه مــشتقات فعــال Rhein–anthrone می گردنــد. ایــن ترکیبات موجب تحریک و افزایش حرکـات پریـستالتیک روده و در نتیجه کاهش جذب آب و الکترولیت ها شـده و همچنین ترشح مایعات در روده بزرگ را از طریق تحریک ترشح فعال کلراید و مخاط افزایش می دهنـد .
منع مصرف قرص سی لاکس در چه مواردی است؟
سی لاکس مانند سایر ملـین هـا در بیمــاران مبــتلا بــه تنگــی و انــسداد روده و ایلئــوم و دردهـای شـکمی ناشـناخته، خـونریزی رکتـوم بـا علـت نامشخص، بیماری های التهـابی روده و آپاندیـسیت و کودکان زیر ۲ سال نبایـد مصرف شود.
عوارض جانبی قرص سی لاکس
- مصرف سنا ایجاد درد و کرامپ های شکمی می نماید ولـی این فرآورده به دلیل داشتن دانه گشنیز احتمالاً این عارضه را ایجاد نمی نماید.
- مصرف طولانی مدت و دوزهای بالای این فرآورده موجـب از بــین رفــتن کــارایی، اســهال و از دســت دادن آب و الکترولیتها (به ویژه پتاسـیم )، آلبومینـوری و همـاتوری می گردد.
- مقادیر زیاد سنا ممکن است ایجاد نفریت نماید.
- در افرادی که به مدت طولانی از ملـین هـا ی آنتراکینـونی استفاده نمودهاند، پیگما نتاسـیون ملانوتیـک مخـاط روده (Melanosis coli) مشاهده شده است. البته ۴-۱۲ ماه پس از قطع مصرف دارو این عارضه از بین خواهد رفت.
- دفع کلیوی ترکیبات آنتراکینونی موجب تغییر رنـگ ادرار (زرد قهوهای به قرمز) همراه باافزایش PH آن می گردد.
- ملینها در خردسالان (تـا سـن ۶ سـال ) بجـز بـا دسـتور پزشک نباید مصرف شوند.
- داروهای ملین را نباید بیشتر از یک هفته (مگر با دسـتور پزشک) یا در موارد غیر ضروری (مانند عدم اجابـت مـزاج طی یک یا دو روز) مصرف نمود.
- از مصرف دارو های ملین تا دو ساعت بعد از مـصرف سـایر داروها خودداری شود.
مصرف ملین سی لاکس در دوران بارداری وشیردهی
۱-مصرف این فرآورده در دوران بارداری تنها هنگامی توصیه می گردد که رژیم غذایی مناسب و ملین های فیبری موثرواقع نشده اند .
۲-به علت احتمال ترشح مشتقات آنتراکینون در شیر مادر مصرف این فرآورده در دوران شیردهی توصیه نمی گردد .
تداخل دارویی قرص سی لاکس
- سی لاکس به دلیل تغییر رنگ و افـزایش pH ادرار ممکـن است بـا آزمـایش هـا ی تشخیـصی (ماننـد تعیـین میـزان اوروبیلینوژن ادرار و تعیین میزان استروژن به روش کوبر ) تداخل نماید.
- فرآورده های حاوی سنا با داروهای پایین آورنـده پتاسـیم خون مانند مدرهای تیازیـدی، آدرنوکورتیکوسـتروئید هـا ، ریــشه شــیرین بیــان، گلیکوزیــدهــای قلبــی و داروهــای آنتی آریتمی تداخل اثر داشته و احتمالاً ایجـاد اخـتلالات قلبی و عصبی – عضلانی می نماید.
- سنا مانع جذب استروژن شده و سطح سرمی آن را پـایین می آورد. ایندومتاسـین و نیفیـدیپین اثـر درمـانی سـنا را کـاهش می دهند.
دوز مصرف قرص سی لاکس
- بزرگسالان و کودکان ۱۲ سال به بالا : روزانه ۱ تا ۲ قرص
- کودکان ۱۰ تا ۱۲ ساله : ۱/۲دوز بزرگسالان
- جهت سنین پایین تر، مصرف شربت سی لاکس توصیه می شود.
- سالمندان ابتدا با نصف دوز معمول درمان را آغاز نمایند
نکاتی که در هنگام مصرف سی لاکس باید به آن توجه کنید
- اگر همراه با یبوست، به مشکلات دیگری نظیر تهوع و استفراغ مبتلا هستید، قبل از مصرف دارو، موارد را به اطلاع پزشک برسانید.
- مصرف قرص سی لاکس در دوران بارداری یا شیردهی، توصیه نمی‌شود.
- دارو را دقیقا طبق دستورالعملی که پزشک داده است، استفاده کنید.
- در صورت فراموش کردن مصرف یک نوبت از دارو، به محض به خاطر آوردن دوز فراموش شده آن را میل کنید. اما اگر تقریبا زمان نوبت بعدی رسیده است، نوبت فراموش شده را رها کرده طبق برنامه منظم خود عمل کنید و مقدار دارو را دو برابر نکنید.
- طی درمان با این دارو، از مصرف دیگر مسهل‌ها، پرهیز کنید.
- بهتر است سالمندان دوز کمتری از این دارو را نسبت به سایر افراد، استفاده کنند.
- فهرست تمامی داروهایی را که در حال استفاده از آن هستید (چه گیاهی و چه پزشکی) در اختیار پزشک قرار دهید. ممکن است برخی از داروها میزان اثربخشی داروهای دیگر را تحت تاثیر قرار دهند.
- مصرف این دارو ممکن است رنگ ادرار را به قهوهای، قرمز یا زرد، تغییر دهد.
- چنانچه با مصرف این دارو دچار علائم حساسیت مثل تنفس سخت، تورم چهره، لب‌ها، زبان یا گلو شدید، مصرف را ادامه نداده و به اورژانس رجوع کنید.
- این دارو در افرا مبتلا به دردهای شکمی با منشا ناشناخته، انسداد روده، بیماری‌های التهابی حاد روده و آپاندیسیت، نباید مصرف شود.
- افراد سالمند ممکن است حساسیت بیشتری نسبت به اثرات این دارو، داشته باشند.
- مصرف مداوم فرآورده‌های حاوی سنا بیش از ۲ هفته، توصیه نمی‌شود.
- توصیه می‌شود روزانه حداقل ۶ تا ۸ لیوان آب برای بهبود سریع‌تر و همچنین جلوگیری از کاهش آب بدن، بنوشید.
- این قرص برای بیماران مبتلا به خونریزی رکتوم با علت نامشخص، دردهای شکمی ناشناخته، تنگی و انسداد روده، آپاندیس و بیماری‌های التهاب روده، نباید مصرف شود.
- با توجه به این که اثرات سنا ۸-۱۰ ساعت پـس از مـصرف آن ظاهر می گردد، بهتر است این فرآورده در هنگام خواب مصرف شود.
- مصرف حداقل ۶-۸ لیوان آب در روز برای کمک بـه نـرم شدن مدفوع و جلوگیری از کاهش آب بدن بیمار ضروری است. این امر به علت خروج حجم زیادی از آب با مـدفوع اهمیت دارد.
- در صورت نیاز روز مره به ملین ها باید علت یبوست بررسی گردد زیرا مصرف طولانی مدت ملین ها عموما منجر به کمبود الکترولیت ها ( و به خصوص پتاسیم ) و عوارض مربوطه می گردد .
- مصرف بیش از ۲ هفته به طور مداوم از فرآورده های حاوی سنا توصیه نمی شود زیرا مصرف طولانی مدت، پاسخ روده بزرگ را به سنوزیدها کاهش داده و باعث تضعیف عضلات کولون و افزایش دوز اثربخشی دارو و عوارض مربوط به آن می گردد .
- داروی سی لاکس ترجیحا قبل از خواب و با ۱ الی ۲ لیوان آب مصرف شود.
- جهت رسیدن مواد موثره سی لاکس به روده بزرگ و تبدیل به ترکیبات فعال و ایجاد اثر ملینی ۸ الی ۱۲ ساعت زمان لازم است.
- قرص سی لاکس از داروهای گیاهی ملین است که حاوی سنا بوده و به منظور رفع یبوست‌های ناشی از ضعف اعمال روده بزرگ، به کار می‌رود. اگرچه چنین داروهایی به هنگام بروز یبوست می‌توانند مفید واقع شوند اما توجه داشته باشید که مصرف مداوم آن‌ها در کار روده‌ها اختلال ایجاد می‌کند. بنابراین این دارو باید تا زمانی که عادت‌های روده، به حالت عادی بازگردد، استفاده شود.
گردآوری: وردنگار
