احساس تلخی در دهان پس از مصرف برخی مواد غذایی از جمله کاسنی و یا قهوه سیاه طبیعی است و ممکن است برای بسیار اتفاق افتاده باشد. اما عده‌ای از انسان‌ها به صورت مداوم در دهان خود احساس تلخی می‌کنند و از این ماجرا کلافه شده‌اند. تمرکز ما در این نوشتار از وردنگار بر روی همین تلخی دهان مداوم است. می‌خواهیم اولاً به معرفی علل این پدیده بپردازیم و پس از آن درمان‌هایی خانگی برای تلخی دهان معرفی کنیم. بنابراین اگر به هر دلیلی درصدد مطالعه در باب تلخی دهان برآمده‌اید مقاله‌ی مناسبی را انتخاب کرده‌اید.
علل تلخی دهان
۱- سندرم سوزش دهان:
سندرم سوزش دهان، چنان‌که از نام‌اش برمی‌آید، موجب احساس سوزش در دهان می‌شود، احساسی که گاه بسیار دردناک است. سندرم سوزش دهان صرفاً موجب احساس سوزش نمی‌شود بلکه گاه خشکی و تلخی دهان را نیز در پی دارد.
این سندرم می‌تواند هم در مردان و هم در زنان اتفاق بیفتد، هر چند که احتمال بروز آن در میان زنان یائسه بیشتر است.
شوربختانه علت دقیق سندرم سوزش دهان مشخص نیست، هر چند که عللی احتمالی برای آن حدس زده شده از جمله:
- تغییرات هورمونی در دوران یائسگی
- دیابت
- درمان سرطان
۲- بارداری:
استروژن، هورمون زنانه، در دوران بارداری پایدار نیست و از نوسان بسیاری برخوردار است. به همین سبب می‌تواند موجب تغییر در حس چشایی زن باردار شود. ماجرای این‌که بسیاری از زنان باردار در این دوران احساس تلخی در دهان دارند همین است. البته این احساس تلخی پس از دوران بارداری برطرف می‌شود.
۳- خشکی دهان:
خشکی دهان نیز از جمله مواردی است که می‌تواند تلخی دهان را در پی داشته باشد. خشکی دهان، عموماً نتیجه‌ی تغییر در میزان بزاق است. این تغییر ناشی از موارد مختلفی است از جمله:
- افزایش سن
- مصرف برخی داروهای خاص
- برخی اختلالات خودایمنی
- مصرف دخانیات
۴- رفلاکس معده:
رفلاکس معده به سبب شل شدن اسفنکتر پایین مری رخ می‌دهد. در اثر شل‌شدگی این اسفنکتر غذاها و اسید معده با راحتی بیش‌تری می‌توانند از معده به مری و دهان بیایند و با خود آنزیم‌های موجود در دستگاه گوارش را به همراه بیاورند و این‌گونه موجب تلخی دهان شوند. برخی از علائم رفلاکس معده عبارت اند از:
- احساس سوزش در سر دل
- احساس سوزش در قفسه سینه
- آروغ زدن زیاد
- سرفه‌های خشک
پیش‌تر در باب رفلاکس معده و غذاهای مضر برای آن در وردنگار صحبت کرده‌ایم. برای مطالعه‌ی بیشتر در این باب می‌توانید به آن مطلب مراجعه کنید:
۸ درمان خانگی برای سوزش سر دل و رفلاکس معده
۵- داروها و مکمل‌ها:
به‌هنگام مصرف داروها، هر اندازه از آن‌ها که توسط بدن جذب شود مقدار باقی‌مانده در بزاق دفع می‌شود و از آن‌جا که برخی داروها از عناصر تلخ برخوردار اند می‌توانند موجب احساس طعم گس در دهان شوند.
برخی از این داروها عبارت اند از:
- تتراسایکلین
- لیتیم
- برخی داروهای قلبی
- مکمل‌های حاوی روی و مس
۶- بیماری‌ها و عفونت‌ها:
به هنگام ابتلا به سرماخوردگی، عفونت سینوسی و سایر بیماری‌ها، بدن به طور خودکار یک پروتئین تولید می‌کند تا به مبارزه با عفونت برود. گفته می‌شود این پروتئین می‌تواند موجب احساس تلخی در دهان شود.
۷- درمان سرطان:
آنانی که تحت درمان پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی هستند ممکن است حتی با نوشیدن آب نیز در دهان خود احساس تلخی کنند. این امر به سبب آن است که این درمان‌ها موجب تحریک جوانه‌های طعم تلخ در دهان می‌شوند.
*****
این موارد علل عام تلخی دهان اند. ممکن است برخی عوامل دیگر از جمله عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و یا حتی نفس کشیدن با دهان نیز موجب تلخی دهان شوند.
به هر صورت، حال که به همراه یکدیگر مروری بر علل احتمالی تلخی دهان داشتیم نوبت به معرفی درمان‌های خانگی این پدیده رسیده است.
درمان‌های خانگی تلخی دهان
- روزانه بیش از ۸ لیوان آب بنوشید.
- روزانه مدت ۳ دقیقه با جوش شیرین دهان‌تان را مسواک کنید.
- اگر به رفلاکس معده دچار هستید، به فکر درمان این بیماری باشید.
- از مصرف غذاهای خیلی چرب دوری کنید.
- از مسواک مخصوص زبان یا همان مسواک زبان‌شور حداقل یک بار در روز استفاده کنید.
- گفته می‌شود خوردن مرکبات در رفع تلخی دهان مؤثر است.
- مصرف کافئین را محدود کنید.
سخن آخر
درست است که تلخی دهان موجب آزار است و کلافگی را در پی دارد، اما از باب آن نباید نگران بود چرا که عموماً علت خطرناکی در پس پشت آن قرار ندارد.
نکته‌ای که در آخر ذکر آن لازم می‌نماید این است که هر یک از من و شما بایستی حداقل هر ۶ ماه یک بار برای چک کردن وضعیت سلامت دهان و دندان خود به نزد دندانپزشک برویم، چه به تلخی دهان دچار باشیم و چه نه.
اختصاصی وردنگار – هرگونه کپی برداری با نام و لینک دهی مستقیم مجاز است
