ویتامین D یکی از انواع ویتامین است که از مزایای متعددی برای بدن برخوردار می‌باشد. در ادامه در این نوشتار از وردنگار به هر آن چه که به این ویتامین مربوط است، از چیستی و مزایای آن گرفته تا مقدار نیاز روزانه، خواهیم پرداخت.
ویتامین D چیست؟
ویتامین D بر خلافِ نام‌اش ویتامین نیست، بلکه یک پروهورمون است. در واقع ویتامین‌های مواد مغذی‌ای هستند که بدن‌مان قادر به ساخت آن‌ها نیست و می‌بایست به واسطه‌ی غذا وارد بدن شوند، اما ویتامین D می‌تواند به هنگام دریافت نور خورشید در بدن‌مان سنتز شود.
عموماً گفته می‌شود که قرار گرفتن در معرض خورشید به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه، آن هم ۲ الی ۳ بار در هفته برای دریافت میزان کافی از این ویتامین کفایت می‌کند. ولی مشکلی که در این میان وجود دارد این است که ویتامین D به سرعت از دست می‌رود و ذخیره‌های آن در بدن برای مدتی طولانی نمی‌توانند باقی بمانند.
جالب آن که مطالعات اخیر نشان از آن دارند که درصد قابل توجهی از مردمانِ جهان به کمبود ویتامین D مبتلا اند.
مزایای ویتامین D برای سلامت بدن
۱- کمک به سلامت استخوان‌ها:
این ویتامین نقشی اساسی در تنظیم کلسترول و حفظ سطح فسفر در خون دارد، دو عاملی که در سلامت استخوان‌ها بسیار مؤثر اند.
افزون بر این، کمبود این ویتامین در کودکان می‌تواند راشیتیسم را به همراه داشته باشد، بیماری‌ای که به شدت موجب نرم شدن استخوان‌ها و در نتیجه کج شدگی آن‌ها می‌شود.
در بزرگسالان نیز کمبود این ویتامین با پوکی استخوان و استئومالاسیا همراه است.
۲- کاهش احتمال ابتلا به آنفلوانزا:
در طی یک مطالعه، کودکانی که در مدت زمان ۴ ماه روزانه ۱۲۰۰ واحد بین‌المللی ویتامین D دریافت کردند، خطر ابتلای‌شان به آنفلوانزا به میزان ۴۰ درصد کاهش یافت.
۳- کاهش خطر ابتلا به دیابت:
نتایج چندین مطالعه نشان از آن دارند که رابطه‌ای معکوس میان غلظت ویتامین D و دیابت نوع ۲ وجود دارد. گویا کمبود ویتامین دی اثری منفی بر روی ترشح انسولین و تحمل گلوکز می‌گذارد.
۴- کمک به سلامت کودکان:
کمبود ویتامین D منجر به بروز برخی بیماری‌های مربوط به دوران کودکی از جمله بیماری‌های آلرژیک، آسم، درماتیت آتوپیک و راشییسم می‌شود. این ویتامین ممکن است موجب افزایش اثرات ضد التهابی گلوکوکورتیکوئیدها شده و به عنوان یک درمان حمایتی برای آسم مقاوم در برابر استروئیدها مورد استفاده قرار گیرد.
۵- کمک به سلامت بارداری:
خطر پره‌اکلامپسی در زنان بارداری که به کمبود ویتامین دی مبتلا هستند بیشتر است و همین امر نیاز به سزارین را در آنان افزایش می‌دهد. البته ذکر این نکته نیز لازم است که سطح بالای ویتامین D در زنان باردار، افزایش خطر آلرژی غذایی کودکان‌شان را در دو سال اول زندگی به همراه دارد.
۶- پیشگیری از سرطان:
ویتامین دی نقشی اساسی در ارتباط سلول‌ها با یکدیگر دارد. مطالعات نشان‌گر آن هستند که کلسیتریول، یعنی فرم فعال هورمونی ویتامین D، می‌تواند موجب کاهش رشد سرطان، از طریق کاهش رشد عروق خونی سرطانی و افزایش میزان مرگ سلول‌های سرطانی، شود. با این حال، در این زمینه به مطالعات و تحقیقات بیش‌تری نیاز است.
نیاز روزانه به ویتامین D
بر طبق گزارش مؤسسه‌ی پزشکی آمریکا، نوزادان زیر یک سال روزانه به ۱۰ میکروگرم، کودکان ۱ تا ۱۸ سال به ۱۵ میکروگرم، بزرگسالان ۱۸ تا ۷۰ سال به ۱۵ میکروگرم، افراد بالای ۷۰ سال به ۲۰ میکروگرم و سرانجام زنان باردار و شیرده به ۱۵ میکروگرم ویتامین D نیاز دارند.
کمبود ویتامین D
با وجود آن که این ویتامین قابلیت تولید در بدن را دارد، اما عوامل مختلفی می‌توانند مانع از ساخت این ویتامین در بدن شوند. به عنوان مثال، رنگ تیره‌ی پوست از جمله مواردی است که مانع از این کار می‌شود. افزون بر این، استفاده از کرم‌های ضد آفتاب با SPF 30 به بالا نیز می‌توانند تا ۹۵ درصد از توانایی بدن برای سنتز ویتامین D بکاهند.
بنابراین کسانی که در سرزمین‌های شمالی و همچنین مناطق با آلودگی زیاد زندگی می‌کنند، و یا آن که اکثر روز را در خانه هستند بایستی این ویتامین را از منابع غذایی و یا مکمل‌ها دریافت کنند.
البته بهتر است به جای مکمل‌ها، این ویتامین را از منابع غذایی دریافت نمود. در صورت عدم دریافت ویتامین دی به میزان لازم، بدن با کمبود ویتامین دی مواجه می‌شود.
علائم کمبود ویتامین دی عبارت اند از:
- بیمار شدن‌های متوالی
- خستگی
- احساس افسردگی
- مشکل در بهبود زخم‌ها
- ریزش مو
- دردهای عضلانی
- دردهای استخوانی
- خستگی
در صورتی که کمبود ویتامین D برای مدت‌زمانی طولانی ادامه پیدا کند، ممکن است منجر به موارد زیر شود:
- چاقی
- دیابت
- فشار خون
- افسردگی
- سندرم خستگی مزمن
- پوکی استخوان
- آلزایمر
منابع غذایی سرشار از ویتامین D
- روغن جگر ماهی کاد
- شاه ماهی
- ماهی سالمون
- ساردین
- تخم مرغ
منبع:medicalnewstoday
