به آلودگی موهای سر و پوست سر توسط شپش سر اطلاق می‌گردد. احساس خارش جای نیش شپشها امری عادی است. هنگام اولین آلودگی فرد، احساس خارش ممکن است تا شش هفتهٔ اول بروز نکند. اگر شخصی دوباره مبتلا شود، نشانه‌ها خیلی سریع‌تر شروع می‌شوند. خارش ممکن است خوابِ فرد را با مشکل روبرو کند. اما معمولاً، این مشکل موقعیتی جدی نیست. در حالی که ممکن است در آفریقا، شپش سر باعث شیوع بیماری‌های دیگری شود، اما این بیماری، در اروپا یا آمریکای شمالی این گونه مشکل‌ساز نیست.
شپش سر از طریق تماس مستقیم با موهای شخص آلوده انتقال می‌یابد. دلیل آلودگی شپش سر با تمیزی مرتبط نمی‌باشد. حیوانات دیگر، از قبیل سگ و گربه، نقشی در انتقال ندارند. شپش سر، تنها از خون انسان تغذیه میکند و تنها روی موهای سر انسان زنده می‌ماند. شپش بالغ معمولاً طولی بین ۲ تا ۳ میلی‌متر دارد.هنگامی که از انسان جدا شوند، بیشتر از سه روز نمی‌توانند زنده بمانند. انسان‌ها همچنین به دو نوع دیگر شپش مبتلا می‌شوند – شپش بدن و شپش عانه. برای تشخیص این بیماری، شپش‌های زنده را باید یافت.استفاده از شانه میتواند به تشخیص کمک کند. مشاهدهٔ پوسته تخم خالی (که همچنین به آن نیت نیز گفته می‌شود) برای تشخیص کافی نیست.
درمان‌های احتمالی میتواند شامل این موارد شود: شانه کردن موی سر به صورت مداوم با یک شانهٔ دارای دندانه‌های مناسب یا تراشیدن موهای سر به صورت کامل. تعدادی از انواع درمان‌های دارویی موضعی نیز مؤثر هستند که شامل مواردی همچون مالاتیون، ایفرمکتین و دایمتیکون می‌گردد. دایمتیکون که نوعی روغن سیلیکون است، اغلب، به خاطر عوارض جانبی کمترش، ترجیح داده می‌شود. پیروتروئیدهایی از قبیل پرمترین معمولاً به کار رفته‌اند؛ اما، به خاطر افزایش مقاومت این نوع شپشها تأثیرشان کمتر شده است.شواهد کمی برای داروهای جایگزین وجود دارد.
آلودگی به شپش سر امری معمول است، مخصوصاً در کودکان. در اروپا بین یک تا بیست درصد از گروه‌های مختلف مردم در سال به این بیماری مبتلا می‌گردند. در ایالات متحده، بین شش تا دوازده میلیون کودک در سال آلوده می‌شوند. این آلودگی اغلب در دختران بیشتر از پسران روی می‌دهد.در قدیم می‌گفتند که آلودگی به شپش سر مفید است، چرا که از بدن در برابر شپش‌های خطرناک بدن محافظت میکند.این نوع آلودگی میتواند باعث بدنام شدن فرد مبتلا گردد.
منشآ شپش سر
شپش های سر انگل هایی اجباری هستند، یعنی نمی توانند بدون وجود میزبان خود زندگی کنند. این گونه از شپش ها فقط قادر به زندگی در بدن میزبان انسانی هستند، بنابراین نمی توان آن ها را از سگ، گربه و یا هر حیوان خانگی دیگری گرفت.
شپش سر بال ندارد، بنابراین نمی تواند پرواز کند. این شپش ها شش پا در اطراف بدن و یک پنجه قوی در انتهای بدن خود در ناحیه دم دارند و این ساختار به آنها کمک می کند تا خودشان را محکم به موها بچسبانند.
ابتلای به شپش سر می تواند برای هر کسی اتفاق افتد. اما نگرانی خاصی برای بچه های پیش دبستانی و دبستانی وجود دارد.
لازم است تاکید کنیم که بهداشت کم، حمام نرفتن و به طور کلی هر مساله بهداشتی دیگری دلیل ابتلا به شپش سر نیست.
بچه هایی که در مناطق شلوغ و پر جمعیت زندگی می کنند، در خطر بیشتری برای ابتلا به شپش سر قرار دارند. اما علت آن است که این بچه ها در ارتباط بیشتری با افراد آلوده قرار دارند و ممکن است در همان بستری بخوابند که افراد آلوده به شپش خوابیده اند.
بد نیست بدانید تنها راهی که برای انتقال شپش از فردی به فرد دیگر وجود دارد، تماس مستقیم سر با سر است، یعنی دقیقا همان تماسی که سرهای دو کودک در حال خواندن یک کتاب مشترک با هم دارند یا بازی هایی که بچه ها با یکدیگر می کنند و یا با استفاده از یک کلاه، یک کلاه آفتابگیر، یک شال گردن، یک روسری و یا شانه و برس موی شخصی.
شپش ماده می تواند هر روز ۳ تا ۴ تخم بگذارد. این تخم ها در فاصله ۳ تا ۴ میلی متری از پوست سر و دقیقا روی محور مو رشد می کند.
تخم های شپش به دلیل آغشته بودن به ترشحات شپش ماده، کاملا چسبناک هستند. تقریبا یک هفته طول می کشد تا این تخم ها سر باز کنند و شپش ها از آن بیرون بیایند.
شپش سر می تواند در هر جایی از پوست سر وجود داشته باشد، اما به طور شایع روی ریشه موها در ناحیه پشت سر و گردن و اطراف گوش ها زندگی می کند
شپش ها طی سه دوره رشد کرده و بالغ می شوند، اما بارزترین تغییر در آنها، افزایش اندازه است و شپش بالغ در نهایت اندازه ی یک کنجد را به خود می گیرد.
عوارض
خارش مداوم پوست سر
خارش بی وقفه ی پوست سر که در اثر واکنش آلرژیک نسبت به نیش شپش ها بروز می کند، یکی از علائم رایج وجود شپش موی سر است. در واقع بزاق یا فضولات این انگل های مزاحم باعث بروز این احساس ناخوشایند می شود. بروز خارش بستگی به حساسیت پوست بچه ها نسبت به شپش دارد. در برخی موارد بعد از چند هفته ابتلا به شپش، کودک شروع به خارش سر می کند.
تحریک و سوزش پوست سر
گفتیم که بزاق یا فضولات شپش ها باعث بروز احساس خارش می شود. این خارش مداوم نیز باعث بروز تحریکاتی در پوست سر شده و ایجاد سوزش، التهاب و در موارد شدیدتر عفونت می کند.
زخم و عفونت
اگر پس از باز شدن تخم ها، لاروها آزاد شوند، شروع به خزیدن در بین موها کرده و پوست سر بچه ها را گاز می گیرند. در این مرحله جوش های ریز قرمز یا زخم هایی روی سر ایجاد می شوند. اگر این جوش ها یا زخم ها عفونی شوند، دردناک شده و پوسته پوسته می شوند.
تحریک پذیری بچه ها
بدون شک زمانی که سر بچه پر از شپش می شود، پوست سر شروع به خارش می کند و وقتی مشکلات اینچنینی رخ می دهد باعث می شود که بچه تحریک پذیر شده و رفتارهای غیرعادی نشان دهد.
دعوت به جلسه ی مدرسه
اگر از طرف مدرسه یا مهدکودک دعوت به جلسه ای در خصوص هشدار نسبت به اعلام ابتلا به شپش شدید، احتمال اینکه فرزند شما نیز دچار این مشکل شده باشد زیاد است. بنابراین لازم است پوست سر فرزندتان را بررسی کنید تا از وجود هر نوع شپش مطمئن شوید. در غیر این صورت امکان اینکه این موجودات ریز در تمام منزل تان پخش شوند زیاد است.
ورم غدد لنفاوی
موارد شدیدتر و جدی تر شپش ها ممکن است باعث بروز واکنش های ایمنی شوند که با تورم غدد لنفاوی در گردن همراه است. این مشکل زمانی بروز می کند که نیش های درمان نشده باعث بروز عفونت استافیلوکوکی شود. در این صورت گلبول های سفید که در غدد لنفاوی هستند زیاد شده و غدد متورم می شوند. خوشبختانه این مشکل با مصرف آنتی بیوتیک به سرعت برطرف می شود.
اختلالات خواب
شپش ها مانند اکثر انگل های دیگر در تاریکی فعال تر هستند. به همین دلیل شب ها جنب و جوش بیشتری دارند و باعث بروز مشکلاتی در خواب بچه ها می شوند.
درمان
الف) شامپو پرمترین ۱%: برای استفاده از این شامپو باید موها مرطوب باشد و بعد از ۱۰ دقیقه آغشته شدن به این شامپو شسته شود. این شامپو تا یک هفته اثر ابقایی دارد.
ب) لوسیون دایمیتیکون ۴%: برای استفاده از این لوسیون موها باید خشک باشد. باید ۸ ساعت این لوسیون بر روی سر باقی بماند و سپس مثل شامپو پرمترین همراه با شانه ریز موها شسته شوند.
ج) شامپو گاما بنزن (لیندان): این شامپو باید ۴ دقیقه به موها آغشته شود و سپس موها شسته شوند. البته استفاده از این شامپو به خاطر عوارض جانبی احتمالی ناشی از مصرف نادرست در بعضی افراد به‌خصوص گروه‌های حساس چندان توصیه نمی‌شود.
- فرش، قالیچه، صندلی اتومبیل و مبلمان را با جاروبرقی تمیز کنید.
- برای هرکسی که ارتباطی نزدیک با شما باشد که خود را ازنظر ابتلای به شپش چک کند. این افراد شامل دوستان، همکلاسی‌ها، خانواده‌ها و یا شرکای جنسی می‌شود.
- اقلام شخصی، مانند شانه‌ها و برس ها، لباس‌ها و کلاه‌ها را به اشتراک نگذارید.
سرکه
سرکه درمان بسیار آسان و مؤثری برای از بین بردن شپش سر است. میزان بالای اسید استیک موجود در سرکه میتواند شپش‌های سر را با موفقیت نابود کند. به‌علاوه، سرکه به حل کردن تخم‌های شپش مرده نیز کمک میکند.
مقادیر مساوی از سرکه و روغن معدنی را با هم مخلوط کنید. این مخلوط را قبل از رفتن به رختخواب به پوست سر و مویتان بمالید. سر و موهایتان را با کلاه حمام بپوشانید و بگذارید تمام شب روی سرتان بماند. صبح روز بعد موهایتان را با شامپو بشویید.
روش دیگر این است که سرکه را با مقدار مساوی آب رقیق کنید و از این محلول برای آبکشی موهای تازه‌شسته‌تان استفاده کنید. اجازه بدهید ده دقیقه روی موهایتان بماند، سپس دوباره موها را با آب بشویید.
یکی از این دو روش را به‌مدت دو ماه، دو یا سه بار در هفته تکرار کنید و پس از استفاده از این درمان، موهایتان را به‌طور کامل با یک شانه‌ی ضدشپش شانه بزنید.
روغن نارگیل
روغن نارگیل، عامل خفه‌کننده‌ی عالی‌ای است که برای موی شما نیز مفید است. روغن نارگیل شپشها را خفه میکند و در نهایت آنها را می‌کُشد.
سه قاشق غذاخوری روغن نارگیل را گرم و کمی کافور به آن اضافه کنید.
این مخلوط را روی تمام سرتان بمالید و پوست سر را با آن ماساژ بدهید.
سرتان را با یک کلاه حمام بپوشانید و بگذارید تمام شب روی سرتان بماند.
صبح روز بعد موها را با شامپو بشویید و وقتی خشک شد، با یک شانه‌ی ضدشپش شانه بزنید.
برای از بین بردن شپشها به‌مدت پنج روز، روزانه از این درمان استفاده کنید.
مشاهده محبوب‌ترین محصولات زیبایی و سلامت، دارای روغن نارگیل
پیاز
پیاز میتواند به‌عنوان یک داروی طبیعی برای درمان شپش سر به‌کار رود. پیاز سرشار از گوگرد است که شپش‌های سر را از بین میبرد.
چهار یا پنج عدد پیاز را در مخلوط‌کن یا غذاساز بریزید تا به شکل خمیر درآید.
این خمیر را در صافی بریزید و با پشت قاشق فشار بدهید تا آب آن خارج شود.
پوست سرتان را با این آب ماساژ بدهید و آن را با کلاه حمام بپوشانید.
اجازه بدهید حداقل دو ساعت روی سرتان بماند.
موها را با شامپو و آب ولرم بشویید.
موها را خشک کنید و برای جدا کردن شپشها از یک شانه‌ی ضدشپش استفاده کنید.
این درمان را سه روز متوالی تکرار کنید و سپس برای ریشه‌کن کردن کامل شپش سر، آن را هفته‌ای یکبار به‌مدت دو ماه تکرار کنید.
روغن درخت چای
روغن درخت چای، یک ماده‌ی حشره‌کُش طبیعی است که میتواند شپش‌های سر را به‌طور مؤثری از بین ببرد و به تسکین خارش کمک کند.
هر ۳۰ گرم شامپو را با سه تا پنج قطره روغن درخت چای مخلوط کنید. موها را با این مخلوط شامپو کنید و سپس آب بکشید. وقتی موها خشک شدند، آنها را با یک شانه‌ی ضدشپش شانه بزنید تا شپشها از موهایتان جدا شوند. از این شامپوی مخلوط حداقل دو ماه استفاده کنید؛
روش دیگر: سه قاشق غذاخوری روغن زیتون و یک قاشق چای‌خوری روغن درخت چای را با هم مخلوط کنید. می‌توانید یک قاشق چای‌خوری روغن اوکالیپتوس نیز به آن اضافه کنید. این محلول را به‌طور کامل روی مو و پوست سرتان بمالید. اجازه بدهید ۲۰ تا ۳۰ دقیقه بماند و سپس موها را شامپو کنید. این درمان را دو بار در هفته به‌مدت یک تا دو ماه ادامه بدهید.
آب لیمو
آب لیمو به دلیل ماهیت اسیدی‌اش به جدا کردن شپشها و تخم‌های شپش از پوست سر کمک میکند. اگر مسئولین مدرسه یا مهدکودک به شما اطلاع دادند که روی سر سایر بچه‌ها شپش دیده شده است، می‌توانید با آب لیمو از سرایت شپش به سرکودک‌تان جلوگیری کنید.
آب لیموی تازه را بگیرید و آن را روی پوست سر بمالید. اجازه بدهید ۳۰ دقیقه بماند و سپس آن را با سرکه و بعد با آب گرم آبکشی کنید. برای جلوگیری از ابتلا به شپش، این درمان را یکبار در هفته انجام بدهید؛
برای از بین بردن شپشها چهار حبه سیر بزرگ را له کنید تا به شکل خمیر نرم درآید و سپس یک قاشق غذاخوری آب لیموی تازه به آن اضافه کنید. این مخلوط را روی پوست سرتان بمالید و کاملا ماساژ بدهید. یک حوله‌ی ضخیم دور سر و موهایتان بپیچید و اجازه بدهید نیم ساعت بماند، سپس آن را با آب بشویید و شامپو کنید. برای از بین بردن شپش‌های سر این درمان را پنج روز متوالی تکرار کنید.
نیم
گیاه نیم – درمان شپش سر
نیم که به یاس بنفش هندی نیز معروف است، یک حشره‌کُش طبیعی است که در درمان شپش سر بسیار مؤثر است و سوزش پوست سر ناشی از خاراندن مداوم را تسکین می‌دهد. به‌علاوه دارای خواص مرطوب‌کنندگی است بنابراین پوست سر را خشک نخواهد کرد.
برگ‌های نیم را له کنید تا به شکل خمیر درآید. این خمیر را روی مو و پوست سرتان بمالید. اجازه بدهید خشک شود و سپس موهایتان را آبکشی کنید. این درمان را حداقل دو بار در هفته به‌مدت دو ماه تکرار کنید.
روش دیگر: مقداری روغن نیم خالص را روی مو و پوست سرتان ماساژ بدهید. اجازه بدهید حداقل یک ساعت روی سرتان بماند و سپس با شامپو بشویید. وقتی موهایتان خشک شد، از یک شانه‌ی ضدشپش برای جدا کردن شپش و تخم‌های آن استفاده کنید. این درمان را سه بار در هفته به‌مدت یک تا دو ماه تکرار کنید.
همچنین می‌توانید دانه‌های نیم را آسیاب کنید تا کاملا پودر شوند. یک قاشق غذاخوری از این پودر را با مقدار کافی روغن بادام زمینی مخلوط کنید تا خمیر غلیظی درست شود. این خمیر را روی پوست سرتان بمالید و اجازه بدهید در تمام طول شب روی سرتان بماند. صبح روز بعد آن را بشویید. این کار را یکبار در هفته به‌مدت دو ماه تکرار کنید.
سوالات
– آیا بعد ازمصرف شامپو لیندان لازم است موها را با شامپو معمولی شستشو داد؟
پاسخ: خیر. قبل از استفاده از شامپو لیندان باید مو را با یک شامپو بدون نرم کننده بشویید و خشک کنید بعد شامپو لیندان را مصرف کنید.
۳- آیا می توان شامپو لیندان را برای درمان کک برای گربه استفاده کرد نحوه مصرف آن چگونه است؟
پاسخ: این شامپو برای مصرف انسانی طراحی شده بهتر است قبل از استفاده از ان برای حیوانات با دامپزشک مشورت نمایید.
۴- آیا می توان شامپو لیندان را برای گال استفاده کرد؟
پاسخ: شامپو لیندان برای درمان شپش و لوسیون لیندان برای درمان گال کاربرد دارد.
۵- بعد از مصرف شامپو لیندان می توان به نوزاد شیر داد؟
پاسخ: در صورت مصرف لیندان بهتر است به نوزاد خود شیر ندهید.
۶-پزشکی برای درمان دستور داده برای بار اول از لیندان و بعد از ۳ روز پرمترین و بعد از ۳ روز لیندان و مجددا ۳ روز بعد پرمترین به مدت ۲ هفته وهر بار مدت ۲۰ دقیقه استفاده شود. این با دستور عمل بروشور مغایرت دارد آیا این روش مصرف صحیح است؟
پاسخ: شامپو لیندان یکبار مصرف می باشد. شامپو پرمترین را میتوان ۷-۱۰ روز پس از مصرف اولیه تکرار نمود مدت باقیماندن شامپو لیندان ۴ دقیقه و پرمترین ۱۰ دقیقه بر روی سر است. شپش ۴۸-۷۲ ساعت میتواند در محیط بدون تغذیه از میزبان زنده بماند.
۷- آیا شامپو لیندا برای نوجوان ۱۴ ساله ضرر ندارد؟
پاسخ: در صورت استفاده صحیح این دارو برای بیمار خطرناک نمی باشد. شامپو پرمترین خط اول درمان شپش سر در دنیاست و بی خطربودن ان برای سلامت انسان به اثیات رسیده است.
۸-ایا شپشها بعد از ریخته شدن بر روی فرش یا البسه به رشد خود ادامه میدهند. ایا استفاده از اسپری درمین از نفوذ شپشها جلوگیری میکند و یا باعث نابودی ان ها می شود؟ همچنین بعد از مصرف درمین آیا لازم است البسه وملحفه ها شسته شود و آیا اسپری درمین پوست ضرر ندارد.
پاسخ: اسپری پرمترین برای از بین بردن شپش های جدا شده از سر موثر است. خیر شستشوی البسه لزومی ندارد اما در صورت شستن اثر درمین تا ۶ هفته و پس از ۶ با شستشو هم باقی می ماند زیرا ماده موثره به بافت لباس متصل شده و باقی می ماند.این محصول برای انسان بی خطر است.
۹- ایا بین شامپو و لوسیون لیندان فرق خاصی وجود دارد. آیا می توان شامپو برای بدن استفاده کرد؟
پاسخ: لوسیون لیندان برای پوست بدن و شامپو برای موها و پوست سر فرموله شده است هر چند میزان ماده موثره یکسان است اما شکل دارویی لوسیون برای پوست بوده و با توجه به باقیماندن طولانی مدت دارو بر روی پوست (در درمان جرب ) بهتر است برای کاهش عوارض مواد جانبی از لوسیون استفاده شود.
۱۰- ایا با یک بار مصرف شامپو لیندان دیگر سر به شپش الوده نیست؟ و تخم های شپش نابود می شوند؟
پاسخ: شامپو لیندان یکبار مصرف است و میتواند بیماری را در یک بار مصرف درمان نمایید در صورت درمان نشدن باید به پزشک مراجعه نمایید تا داروی شما را تغییر دهد.
۱۱- برای دختر ۶ساله ای که دچار شپش سر شده شامپو لیندان تجویز شده که روزی دوبار تا یک هفته استفاده شود و این نحوه مصرف لیندان که در بروشور ذکر شده است متفاوت است. آیا این نحوه مصرف درست است.
پاسخ: این شامپو یکبار مصرف است مطابق با برشور مصرف گردد در صورتی که وزن کودک شما کمتر از ۵۰ کیلوگرم است از این شامپو استفاده نشود و بهتر است شامپو پرمترین تهیه گردد
۱۲- اگر شامپو لیندان بیش از ۴ دقیقه بر روی سر باقی بماند آیا عوارض خاصی دارد
پاسخ: عوارض داروی لیندان در برشور ان امده است لطفا برشور را با دقت مطالعه کنید . عوارض یک دارو در تمامی افراد رخ نمیدهد در صورت مشاهده هر نوع عارضه ای که در برشور امده به پزشک مراجعه نمایید
۱۳- بعد از مصرف شامپو لیندان و یا پرمترین در صورت بروز مجدد شپش سر در فرد یا اعضای خانواده می توان دوباره استفاده کرد؟
پاسخ: خیر. می توانید از شامپو پرمترین در صورت درمان نشدن یک بار دیگر استفاده نمایید. همچنین در صورتی که اعضا خانواده یا کسانی که با کودک تماس دارند مبتلا شوند نیز می توان از شامپو پرمترین استفاده کرد.
۱۴- در صورت مصرف شامپو تا چند روز امکان شیردهی به نوزاد وجود ندارد.
پاسخ: خانمهایی که به نوزاد خود شیر میدهند نباید از شامپو لیندان استفاده نمایند در صورت مصرف باید حداقل ۲۴ ساعت به نوزاد خود شیر ندهند
۱۵- آیا بعد از یکبار مصرف شامپو لیندان شپش سر درمان می شود و نیاز به مصرف دوباره آن نمی باشد؟
پاسخ: شامپو لیندان یکبار مصرف است و میتواند بیماری را در یک بار مصرف درمان نمایید در صورت درمان نشدن باید به پزشک مراجعه نمایید تا داروی شما را تغییر دهد.
۱۶- آیا شامپو لیندان تخم شپش که به موها چسبیده شده را نیز از بین میبرد؟ یا این فقط دارو شپش زنده را از بین می برد
پاسخ: شامپو لیندان بر روی شپش و تخم ان موثر است اما برای جداسازی تخم شپش مرده از لابه لای موهای خود باید از شانه دندانه ریز استفاده نمایید.
گردآوری: وردنگار
